ΑΣΣΥΡΙΑ
Μια από τις αυτοκρατορίες που άκμασαν μέσα στα πλαίσια της Μεσοποταμίας ήταν της Ασσυρίας. Όταν οι Σουμέριοι παράκμασαν άρχισε η άνοδος των Ασσυρίων. Λαός πολεμικός οι Ασσύριοι, με τα πολεμικά τους άρματα είχαν ένα στρατό ανίκητο στην εποχή τους. Πολεμούσαν με όλους τους λαούς που βρίσκονταν στη Μεσοποταμία, αλλά και όσους βρίσκονταν εκτός αυτής, σε διαφορετικές κατευθύνσεις, όπως με τους Μήδους και τους Αιγύπτιους.
Οι κυριότερες πόλεις της Ασσυρίας ήταν η Ασσούρ, η Νινευή και η Αγάδη. Πρωτεύουσα και κυρίαρχο πολιτικό κέντρο ήταν η Ασσούρ, η οποία έφερε το όνομα του κύριου πολεμικού θεού τους. Αρχικά, η εξάπλωση και κυριαρχία της Ασσυρίας ξεκίνησε με τη λεγόμενη Ακκαδική Δυναστεία. Κατόπιν ακολούθησε η Αμοριτική Δυναστεία. Με συνεχόμενους πολέμους οι Ασσύριοι επεκτείνονται και έξω από τα όρια της Μεσοποταμίας.
Μεγάλοι Αυτοκράτορες της Ασσυρίας ήταν ο Τεγλατφαλασάρ -κατά τη βασιλεία του οποίου το Ασσυριακό κράτος έφθασε μέχρι τον Εύξεινο Πόντο και τη Μεσόγειο- ο Σαλμανάσαρ και η Σαμμούρα, η περίφημη Σεμίραμις των Ελλήνων. Από τους Αυτοκράτορες που ακολούθησαν ξεχωρίζουν: ο Τεγλατφαλασάρ Γ΄, ο Σαργών Β΄, ο Ασσαρχαδών, ο οποίος νίκησε τους Αιγύπτιους και έφθασε μέχρι τη Μέμφιδα και ο Ασουρμπανιμπάλ, ο οποίος μπορούμε να πούμε ότι ήταν ο τελευταίος μεγάλος αυτοκράτορας.
Με συνεχόμενους πολέμους εναντίον όλων και παρά το ότι εκστράτευσαν κατά της Αιγύπτου και έφθασαν μέχρι τις Θήβες, οι Ασσύριοι δεν μπόρεσαν να αντέξουν τα πολλά πολεμικά μέτωπα τα οποία είχαν ανοικτά συνεχώς. Ετσι, το κράτος τους κατέρρευσε. Πολιτικά στην Ασσυρία επικρατούσε ο θεσμός της βασιλείας. Εδρα του και έδρα της Αυτοκρατορίας ήταν η ιερή πόλη Ασσούρ. Ο βασιλιάς ήταν ιερέας και πολεμιστής.
Η θρησκεία τους μοιάζει με τη βαβυλωνιακή. Διασώζεται και μια Ασσυριακή εκδοχή του " Ποιήματος της Δημιουργίας" το οποίο συναντούμε και στους βαβυλώνιους. Κύριος θεός στην ασσυριακή εκδοχή είναι ο Ασσούρ, αντί του βαβυλωνιακού Μαρδούκ. Τον θεωρούσαν προστάτη του στρατού και σε αυτόν αφιέρωναν τις νίκες τους. Χαρακτηριστικοί στις παραστάσεις τους είναι και διάφοροι φτερωτοί δαίμονες, αλλά και ο Ταύρος. Είχαν πολύ αυστηρούς νόμους.
Στην Τέχνη οι Ασσύριοι δέχονται διάφορες επιδράσεις από τους Σουμέριους, Ακκάδιους, Βαβυλώνιους. Φτερωτοί ταύροι, γρύπες, το Δέντρο του Κόσμου, το οποίο πλαισιώνεται από ιερείς, φτερωτοί δαίμονες, ρόδακες, παραστάσεις κυνηγιού - όπως το περίφημο "κυνήγι λεόντων" του Ασουρμπανιμπάλ- ήταν από τα κύρια θέματά τους. Εφτιαξαν σημαντικά ανάκτορα, δημόσια έργα, αποχετευτικές διώρυγες για το φόβο των πλημμυρών, υδραγωγεία, ναούς, γέφυρες.
Περίφημα είναι τα Ζιγκουράτ, πυραμιδικοί ναοί με κύριο δομικό υλικό τις απλές πλίνθους, όπως και οι Βαβυλώνιοι. Ιδιαίτερα χρησιμοποίησαν στην τέχνη τους τις αλαβάστρινες ανάγλυφες πλάκες. Χαρακτηριστικές είναι και οι κυλινδρικές σφραγίδες, που αποτελούν και πηγή πληροφοριών για αυτό τον πολιτισμό.
Η γραφή τους ήταν η σφηνοειδής και έχει αποκρυπτογραφηθεί. Τελειώνοντας να αναφερθούμε στο στρατό τους.
Οι Ασσύριοι ήταν ένας ιδιαίτερα πολεμικός λαός. Η ιστορία τους ήταν μια ιστορία πολέμων. Ολοι συμμετείχαν υποχρεωτικά στο στρατό. Πλαισιωμένος από τεχνικά τμήματα που έφτιαχναν δρόμους, γέφυρες και ό,τι άλλο χρειάζονταν ο Ασσυριακός στρατός με τους τοξότες, το ιππικό και τα πολεμικά άρματα ήταν ανίκητος στην εποχή του. Όμως νικήθηκαν από αυτό που είχε πει κάποιος ότι αποτελεί "το τέλος των Αυτοκρατοριών". Τα πολλά μέτωπα που άνοιξαν δεν μπόρεσαν να τα αντέξουν, πολεμώντας με πολλούς εχθρούς ταυτόχρονα.