Πολιτισμός Περσών

ΠΕΡΣΙΑ

Μία από τις ισχυρότερες και αρχαιότερες αυτοκρατορίες στον κόσμο είναι η Περσική. Ξεκίνησε από το σημερινό Ιράν και κατάφερε στις στιγμές της ακμής της να φθάνει από τον Ινδό στον Πόντο, τη Θράκη και την Κυρηναΐκή περιλαμβάνοντας και την Αίγυπτο. Ενας μικρός πυρήνας λαών έδωσαν την πρώτη ώθηση και τον σπόρο της μελλοντικής αυτοκρατορίας.

Ηταν οι Μήδοι. Λαός Ινδοευρωπαΐκής καταγωγής, μετά από περιπλανήσεις κατέληξαν στην Περσία. Με κέντρο τα Εκβάτανα ήλθαν σε σύγκρουση με τους Ασσύριους και κατέστρεψαν τη Νινευή. Γρήγορα όμως έπεσαν σε παρακμή και υποτάχθηκαν στους επίσης Ινδοευρωπαΐκής καταγωγής Πέρσες και τον Κύρο. Η περσική αυτοκρατορία άρχισε να γεννιέται.

Ο Κύρος ίδρυσε τη δυναστεία των Αχαιμενιδών, κατά τη διάρκεια της οποίας η αυτοκρατορία, μέσα από συνεχείς πολέμους, επεκτάθηκε και διοργανώθηκε. Γνωστοί βασιλιάδες αυτής της δυναστείας είναι ο Καμβύσης Α, ο Κύρος, ο Δαρείος και ο Ξέρξης (γνωστοί από τη σύγκρουσή τους με τους Ελληνες) ο Αρταξέρξης και ο Κύρος Β΄. Τελευταίος ήταν ο Δαρείος ο Γ΄, ο οποίος ηττήθηκε από το Μέγα Αλέξανδρο. Όμως, μετά την πτώση της Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου η Περσία γνώρισε άλλες δύο δυναστείες: την Παρθική των Αρσακικών και αργότερα των Σασσανιδών. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των Σασσανιδών έγινε μια προσπάθεια αναβίωσης της αρχαίας αυτοκρατορίας.

Όμως και αυτή η δυναστεία έφθασε στο τέλος της με την κατάληψη της Περσίας από τους Αραβες. Μέσα από διάφορες εξεγέρσεις και τη διάσπαση της Αραβικής Αυτοκρατορίας, προήλθε η νεώτερη Περσία, η οποία διατήρησε αρκετά στοιχεία του παρελθόντος, παρότι επεκράτησε ο Μωαμεθανισμός. Μάλιστα, η αρχαία περσική παράδοση βοήθησε σημαντικά τους Αραβες. Σχετικά με την αρχαία Περσία να σημειώσουμε κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία.

Ανώτερος άρχοντας με όλες τις πολιτικές και στρατιωτικές εξουσίες στα χέρια του ήταν ο βασιλιάς, ο οποίος έφερνε τον τίτλο "ο Βασιλεύς των Βασιλέων" ή Μεγάλος Βασιλιάς. Όμως ο Βασιλιάς δεν κυβερνούσε μόνος του, απευθείας. Κάθε περιοχή της αχανούς αυτοκρατορίας αποτελούσε μια επαρχία -τη Σατραπεία- με επικεφαλής το Σατράπη, ο οποίος ασκούσε τη διοίκηση της Σατραπείας, βρισκόμενος σε επαφή με το Βασιλιά. Ταυτόχρονα υπήρχε και στρατιωτικός αρχηγός σε κάθε Σατραπεία, ο οποίος εξαρτιόταν από το Βασιλιά.

Η διοίκηση έτσι ασκούνταν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την εποχή εκείνη. Ένα μεγάλο δίκτυο δρόμων ένωνε όλα τα διοικητικά και εμπορικά κέντρα μεταξύ τους. Με ταχυδρόμους γινόταν η διεκπεραίωση της αλληλογραφίας σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Οι φόροι μεταφέρονταν στην πρωτεύουσα και ο πλούτος που συσσωρεύτηκε ήταν τεράστιος. Τα Σούσα, η Περσέπολις και οι Πασαργάδες γνώρισαν μεγάλη ακμή.

Η θρησκεία που επικρατούσε ήταν ο Ζωροαστρισμός. Υπέρτατος θεός ήταν ο Άχουρα Μάζδα. Οι ιερείς ονομάζονταν μάγοι και είχαν βαθιές αστρονομικές και αστρολογικές γνώσεις. Το Ιερό Κείμενο της θρησκείας αυτής ήταν η Ζενδ Αβέστα.

Η Τέχνη αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό και μέσα από πολλές επιδράσεις, λόγω του πλούτου των λαών και τη μακρόχρονη διάρκεια της Περσίας. Τα αρχαιολογικά ευρήματα από τα ανάκτορα των βασιλιάδων, μαρτυρούν μια χιλιόχρονη πορεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Το ίδιο ισχύει για την πορεία της γλώσσας. Η αρχαία αβεστική γλώσσα σήμερα έχει εντελώς σβήσει, ενώ η περσική δέχθηκε την αραβική επίδραση και γράφεται με το αραβικό αλφάβητο. Η περσική λογοτεχνία ξεκινά από τα αβεστικά κείμενα και φθάνει στα νεώτερα κείμενα του Φιδουρσί και του Ομάρ Καγιάμ. Μπορούμε να πούμε δηλαδή ότι στο έδαφος του Ιράν γεννήθηκε ένας πολιτισμός με μια περιπέτεια που φθάνει ως τις μέρες μας