Ο ποιητής Οδ. Ελύτης γράφει πως «η απουσία της φαντασίας μεταβάλλει τον άνθρωπο σε ανάπηρο της πραγματικότητας».
Αν η διάνοια είναι το μάτι που βλέπει τα τοπία του έξω κόσμου, η φαντασία είναι το μάτι που βλέπει τα τοπία της ψυχής.
Η διάνοια μοιάζει μ' έναν προβολέα που έχει στηθεί στο συνειδητό για να φωτίζει τα φυσικά αντικείμενα.
Η φαντασία, είναι το φανάρι που μ' αυτό κυκλοφορούμε στις σκοτεινές περιοχές του υποσυνείδητου μέχρι τα βάθη του ενστίκτου.
Μ' αυτό βλέπουμε τη μαγεία ενός κόσμου σαν σε ωκεάνειο βυθό.
Η τέχνη, όμως, με την οποία η φαντασία εκφράζεται περισσότερο ελεύθερα είναι η ποίηση με τους χρυσοποίκιλτους κλώνους της,
δηλ. τις λέξεις, τα σύμβολα, τις εικόνες, τις μεταφορές, τη μουσική, το ρυθμό, τη μελωδία και τη ρυθμική που τη στηρίξουν και τη συγκροτούν.
Άλλωστε κατά τον Colleridge, «ποίηση είναι το άλλο όνομα της φαντασίας».
Η ποίηση είναι μια τέχνη του λόγου ζυμωμένη με το είναι μας.
Όλοι την ακούμε, τη διαβάζουμε ή τη δημιουργούμε σε κάποια μορφή της, από μικρές λυρικές φράσεις
και τραγούδια μέχρι τα μεγέθη που μάθαμε να σεβόμαστε ή ορίζουν αποχρώσεις του ψυχισμού μας.
Η Φαντασία είναι μια μορφή της πνευματικής ενεργητικότητας.
Λειτουργεί με εντυπώσεις που συγκρατεί η μνήμη αλλά διαχωρίζεται τελείως από αυτή την τελευταία.
Ο ρόλος της συνίσταται, με τη βοήθεια των κατά μέρος αυτών εντυπώσεων, να δημιουργεί νέες μορφές,
νέους στο σύνολό τους συνδυασμούς. Με άλλα λόγια μπορούμε να ορίσουμε τη φαντασία
ως μια ανώτερη ικανότητα του νου να παράγει ή να αναπαράγει εικόνες.