ΔΙΟΝΥΣΟΣ-ΔΕΣΠΟΙΝΑ-ΔΕΙΝΩ-ΔΙΟΤΙΜΑ-ΔΑΜΩ

Δέσποινα
Μια ακόμη σημαντική αρχαία θέση βρίσκεται ΝΔ από τη Μεγαλόπολη, η Λυκόσουρα (15 χλμ), ακατοίκητη σήμερα. Σύμφωνα με τον Παυσανία η Λυκόσουρα ήταν μια από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου, «η πρώτη που είδε το φως του ήλιου». Πάνω σε λόφο διακρίνονται λείψανα από τον οχυρωματικό περίβολο της αρχαίας ακρόπολης, ενώ στα νότια και ανατολικό κράσπεδά του οι ανασκαφές έφεραν στο φως κατάλοιπα του περίφημου ιερού της Δέσποινας  Στο βουκολικό τοπίο σώζονται τα θεμέλια δωρικού ναού της Δέσποινας, μεγάλης στοάς, οικοδομικού συγκροτήματος και ερείπια βωμών αφιερωμένων στη Δέσποινα, τη Δήμητρα και τη Μεγάλη Μητέρα. Πάνω στο ύψωμα, λειτουργεί το μικρό μουσείο, στο οποίο εκτίθενται γλυπτά από το ιερό, καθώς και αντίγραφα των υπερφυσικών μαρμάρινων κεφαλών που ανήκαν στα λατρευτικά αγάλματα της Δέσποινας, της Δήμητρας, της Άρτεμης και του Άνυτου (τα πρωτότυπα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας). Τα κολοσσιαία αγάλματα ανήκαν σε μαρμάρινο γλυπτό σύνολο, έργο του Δαμοφώντα, που ήταν στημένο μέσα στο ναό.  Ένα μαρμάρινο κομμάτι με ανάγλυφο διάκοσμο και πτυχώσεις υποτίθεται πως αποτελούσε τμήμα του ενδύματος της Δέσποινας (στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας σήμερα).

Σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία  σ το ναό υπήρχε σύμπλεγμα της Δήμητρας μαζί με την Δέσποινα έργο του Δαμοφώντος. Στο σύμπλεγμα η Δήμητρα με την Δέσποινα ήταν καθισμένες σε θρόνο δίπλα δίπλα , η Δήμητρα κρατούσε δάδα και η δε Δέσποινα σκήπτρο, δίπλα στον θρόνο της Δήμητρας στεκόταν η Άρτεμις φορώντας φερέτρα και κρατώντας δέρμα ελαφιού, δίπλα στην Δέσποινα στεκόταν ο Τιτάνας Άνυτος οπλισμένος.

“Ο πλάστης Δαμοφών έδωσε εδώ, με το δικό του τρόπο, το μήνυμα. Η μεγάλη Μητέρα-Θεά ζει, σε πείσμα του ανταγωνιστή της αρσενικού πάρεδρου, φορέα της πατριαρχίας. Κάθεται μεγαλόπρεπα στον θρόνο της, με την θεά Δήμητρα στο πλάι της. Η Δέσποινα η “μεγάλη κυρία” με το σκήπτρο στο ένα της χέρι και την κίστη, των ελευσίνιων μυστηρίων, στο άλλο.

Ο Παυσανίας γνωρίζει ποιο ήταν το πραγματικό της όνομα, αλλά φοβάται να γράψει γι’ αυτό σε αμύητους. Οι Αρκάδες προσφέρουν, στο ιερό της, όλων των ημερών δέντρων τους καρπούς, εκτός από τα ρόδια. Τόπος, και αυτός, παραφορτωμένος με δύναμη. Και εδώ, πολλά είναι τα παράδοξα, που συμβαίνουν. Καθώς κανείς βγαίνει από το ναό, έχει στα δεξιά του, προσαρμοσμένο στον τοίχο, ένα καθρέπτη, κοιτάζοντας κανείς σ’ αυτόν βλέπει τον εαυτό του, πολύ αμυδρά ή καθόλου. Εδώ, έχουμε πάλι να κάνουμε, όπως και στο ιερό του Λυκαίου Δία, μ’ ένα, ίσως, μήνυμα θανάτου. Είναι γνωστή στους αρχαίους προγόνους μας η δοξασία, ότι το να μην βλέπει κανείς στον καθρέπτη την όψη του σημαίνει πως έχασε πια την ψυχή του.

Κατά την διάρκεια δε της θυσίας, δεν αποκόπτουν τον λαιμό του θύματος, όπως στις άλλες θυσίες. Κόβει ο καθένας ένα μέλος του θύματος, όποιο τύχει. Εδώ, δεν ξέρω αν ο Παυσανίας υπονοεί Διονυσιακού τύπου τεμαχισμό και ωμοφαγία, αλλά κάτι τέτοιο, με τον τρόπο που περιγράφεται, είναι πιθανό.

Οι λάτρεις, στο ιερό της Δέσποινας, μπαίνοντας, αφήνανε όλα τα πολύτιμα κοσμήματα που φορούσαν έξω από το ιερό, εκτός αν ήθελαν να τα αφιερώσουν στην θεά. Έμπαιναν δε στο ιερό ξυπόλητοι και με τα μαλλιά λυμένα. Ο κανονισμός αυτός, δεν θα ήταν τυχαίος, αλλά μάλλον θα υπηρετούσε αρχέγονες δοξασίες. Ο λάτρης, ξυπόλητος ερχόταν σε άμεση επαφή με την γη, αντλώντας δύναμη από την δύναμή της και από τις αναγεννητικές ιδιότητές της αφενός και, αφετέρου, μέσω των ποδιών του, έδιωχνε στη γη τις διάφορες αρρώστιες ή μιάσματα. Τα δε μαλλιά, όπως στις περισσότερες λατρείες, έπρεπε να είναι λυτά, γιατί η ύπαρξη κόμπου σήμαινε εμπόδιο. Σήμαινε συνεπώς, όχι ομαλή διεξαγωγή της ιεροτελεστίας. Ξεμένει η συνήθεια αυτή, μέχρι τις ημέρες μας, στα έθιμα του θανάτου και στα δικά μας μέρη. Έτσι, όταν έβαζαν το νεκρό στο σάβανο “και αφού τον τύλιγαν καλά, πρόσεχαν να μην κάνουν δέσιμο ή κόμπο πουθενά, γιατί, λέει τότε, ο νεκρός δένεται και δεν λιώνει”.

Κάπου εδώ γύρω βρισκόταν κατά την αρχαιότητα και η Λυκόσουρα.... “Από τις πόλεις δε, όσες εμφάνισε η γη στην ήπειρο ή στα νησιά, η Λυκόσουρα είναι η αρχαιότερη, και αυτή είδε πρώτη ο ήλιος, από αυτή δε εδώ έχουν μάθει οι άλλοι άνθρωποι να φτιάχνουν πόλεις”. (Παυσ. Η΄ 38.Ι) ...όμως η αρχαιολογική σκαπάνη δεν έφτασε ποτέ σ’ αυτήν γιατί σίγησε όταν άρχισε, πριν εκατό χρόνια. Ας ελπίσουμε ότι ο αρχαιολόγος του μέλλοντος θα ασχοληθεί και μαζί της. Στην κορυφή του λόφου, πάνω από το Ναό ευρίσκεται το αρχαιολογικό μουσείο. Ένα κτίσμα του 1890 που φιλοξενεί τα ευρήματα της περιοχής, όσα δεν πήραν σε άλλα μεγάλα μουσεία

nnan ευχαριστώ πολύ! Αγαπώ πολύ την Ελληνική μυθολογία και ιδίως τα θηλυκά στοιχεία της.

Παρακαλω Θαλεια.Πρεπει να συμπληρωσω οτι οι πηγες μου ηταν η εξης: Η σελίδα του ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΘΕΟΝ, http://www.arcadians.gr/index.php?option=com_conte... .

ΔΑΜΩ (6ος π.Χ. αιώνας). Θυγατέρα του Πυθαγόρα και της Θεανούς δίδαξε τα πυθαγόρεια δόγματα στην Σχολή του Κρότωνος. Μετά την διάλυση της Σχολής, η Δαμώ, στην οποία ο Πυθαγόρας είχε εμπιστευτεί τα γραπτά του έργα, με την ρητή εντολή να μην τα ανακοινώσει σε αμύητους, κατέφυγε στην Αθήνα. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα τήρησε την παραγγελία του πατέρα της. Αργότερα όμως δημοσίευσε μόνο την γεωμετρική διδασκαλία του Πυθαγόρα, με την βοήθεια του Φιλολάου και του Θυμαρίδα. Η έκδοση αυτή, που είχε (σύμφωνα με τον Ιάμβλιχο) τον τίτλο 'Η ΠΡΟΣΠΥΘΑΓΟΡΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ'. Ήταν μία γεωμετρία ανωτέρου επιπέδου. Κατά τον Γέμινο, η κατασκευή του κανονικού τετραέδρου και η κατασκευή του κύβου οφείλονται στην Δαμώ. Η Δαμώ παντρεύτηκε στην Αθήνα κάποιον πυθαγόρειο και απέκτησε μία κόρη την Βιτάλη. Ο Διογένης ο Λαέρτιος της αποδίδει την θεώρησι : "ΤΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΤΟ ΚΑΛΛΙΣΤΟΝ ΣΦΑΙΡΑΝ ΕΙΝΑΙ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ, ΤΩΝ Δ' ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΚΥΚΛΟΝ'

ΔΕΙΝΩ (6ος π.χ. αιώνας). Γυναίκα του Βροντίνου. Μαθήτρια και πεθερά του Πυθαγόρα, γνώστρια της αριθμοσοφίας. Μελέτησε, κατά τον Dasypodious, τους ελλιπείς αριθμούς. Ένας αριθμός λέγεται ελλιπής, όταν οι γνήσιοι διαιρέτες του (δηλαδή οι διαιρέτες εκτός του εαυτού του), αν προστεθούν δίνουν άθροισμα μικρότερο του ιδίου του αριθμού. Έτσι ο αριθμός 8 είναι ελλιπής γιατί 1+2+4=7<8



ΔΙΟΤΙΜΑ από την Μαντινεία (6ος - 5ος π.Χ. αιώνας).Στο "Συμπόσιον" του Πλάτωνος, ο Σωκράτης αναφέρεται στην Δασκάλα του Διοτίμα, ιέρεια στην Μαντίνεια, που υπήρξε Πυθαγόρεια και γνώστρια της πυθαγόρειας αριθμοσοφίας. Κατά μαρτυρία του Ξενοφώντος, η Διοτίμα δεν ήταν άπειρη των πλέον δυσκολονόητων γεωμετρικών θεωρημάτων


---
Να έχετε αγάπη στην καρδιά, φως στο πνεύμα, θάρρος στην ψυχή και αλήθεια στο στόμα.

Διόνυσος
Στην ελληνική μυθολογία, εκτός από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου, που θεωρούνταν οι σημαντικότεροι, υπήρχαν και άλλοι θεοί που δεν κατοικούσαν στο θεϊκό αυτό βουνό. Ένας απ' αυτούς ήταν και ο θεός Διόνυσος. Ήταν ο πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους πιο αγαπητούς στους ανθρώπους. Όπως ο Προμηθέας τους έδωσε τη φωτιά ή ο Ασκληπιός τις πρώτες βάσεις της ιατρικής, έτσι και ο Διόνυσος τους πρόσφερε το αμπέλι και το κρασί

Και στους θεούς ήταν αγαπητός. Άλλωστε τους είχε βοηθήσει αρκετές φορές. Πολύτιμη υπήρξε η συμμετοχή του ίδιου και των συντρόφων του στη μάχη που έδωσαν οι θεοί εναντίον των Γιγάντων. Όλοι οι θεοί τον σέβονταν, αλλά μεγάλη ευγνωμοσύνη του όφειλε ιδιαίτερα η Ήρα, επειδή μόνος αυτός, απ' όλους τους θεούς, έπεισε το γιο της, τον Ήφαιστο, να επιστρέψει στον Όλυμπο και να την απελευθερώσει από τα δεσμά της.

Ο εύθυμος θεός ταξίδευε συνέχεια κι επισκεπτόταν πολλές χώρες και πολιτείες για να μάθει στους ανθρώπους πώς να καλλιεργούν τα κλήματα και πώς να φτιάχνουν από τους καρπούς τους το κρασί. Και βέβαια, ως θεός της χαράς και του κεφιού, δεν ταξίδευε μόνος του. Τον ακολουθούσε ένα πολύβουο πλήθος. Στο πλήθος αυτό έβλεπες γυναίκες που χόρευαν μ' έξαλλο τρόπο, τις Μαινάδες, όπως λέγονταν, και παράξενα όντα που ήταν άνθρωποι και ζώα μαζί. Αυτούς τους έλεγαν Σάτυρους και Σιληνούς.

Το υπέροχο ποτό που κερνούσε ο θεός σκόρπιζε παντού το κέφι. Έκανε τους ανθρώπους να ξεχνούν τις στενοχώριες τους και να ζωγραφίζεται στα πρόσωπά τους το χαμόγελο. Όπου περνούσε ξεκινούσε τρικούβερτο γλέντι και δεν ακούγονταν άλλο τίποτα παρά οι εύθυμοι ήχοι των μουσικών οργάνων και τα ζωηρά τραγούδια.

Πώς λοιπόν να μη λάτρευαν οι άνθρωποι αυτοί το θεό; Κι ήταν θεός, παρόλο που η μητέρα του ήταν θνητή, η Σεμέλη, η κόρη του βασιλιά της Θήβας Κάδμου. Ο Διόνυσος ωστόσο απέκτησε την αθανασία, που ξεχωρίζει τους θεούς από τους θνητούς και επειδή πατέρας του ήταν ο Δίας, αλλά περισσότερο επειδή γεννήθηκε από θεό τη δεύτερη φορά.

Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, ο Διόνυσος δυο φορές γεννήθηκε. Όταν ο Δίας σαγηνεύτηκε από την παρθενική ομορφιά της Σεμέλης, την πλησίασε κι ενώθηκε μαζί της. Καρπός της ένωσής τους ήταν ο Διόνυσος

Η ζηλιάρα Ήρα δεν επρόκειτο όμως ν' αφήσει ασυγχώρητη κι αυτή την απιστία του συζύγου της. Τυφλωμένη από τη ζήλια της και διψώντας για εκδίκηση, εμφανίστηκε στη Σεμέλη και με πονηρό τρόπο την έπεισε να ζητήσει από τον εραστή της να εμφανιστεί ως θεός κι όχι μ' ανθρώπινη μορφή, όπως πάντα εμφανιζόταν μπροστά της. Αυτό θ' αποδείκνυε πως την αγαπά πραγματικά.

Αφελής κι ανυποψίαστη η κόρη του Κάδμου, την επόμενη φορά που την επισκέφτηκε ο Δίας στην κάμαρά της, του ζήτησε να πάρει τη θεϊκή μορφή του. Μάταια προσπάθησε ο Δίας με λόγια αγάπης να τη μεταπείσει. Λυγίζοντας μπροστά στην επιμονή της εμφανίστηκε μεγαλοπρεπής, φωτεινός σ' όλο το θεϊκό του μεγαλείο. Ήταν αδύνατο όμως ν' αντέξει η άμοιρη θνητή τη λάμψη των κεραυνών και των αστραπών που εκτινάσσονταν από τα χέρια του. Την ώρα που οι φλόγες την τύλιγαν ο Δίας έσωσε το βρέφος που είχε στα σπλάχνα της και το έραψε στο μηρό του.

Όταν συμπληρώθηκαν εννιά μήνες, ο Διόνυσος ξαναγεννήθηκε από το πόδι του θεϊκού πατέρα του. Ο βασιλιάς των αθανάτων ήξερε πολύ καλά πως η ζηλόφθονη σύζυγός του θα έστρεφε γρήγορα το θυμό της στο νεογέννητο παιδί. Γι' αυτό ανέθεσε στον Ερμή τη φύλαξή του. Αυτός το παρέδωσε στην αδερφή της Σεμέλης, την Ινώ. Η πανούργα Ήρα όμως έστειλε τρέλα στην Ινώ και τον άντρα της κι άρχισαν ανελέητα να σκοτώνουν τα παιδιά τους.

Η θεά έλπιζε πως θα σκοτώσουν έτσι και τον Διόνυσο, αλλά ο φτερωτός θεός πρόφτασε και γλίτωσε το μικρό Διόνυσο και τον εμπιστεύτηκε αυτή τη φορά στις Νύμφες. Αυτές τον ανέθρεψαν με περισσή στοργή κι αγάπη, στο δάσος όπου κατοικούσαν. Πράγματι, πουθενά αλλού δε θα μπορούσαμε να φανταστούμε να μεγαλώνει ο θεός του αμπελιού, παρά σ' ένα ειδυλλιακό τοπίο γεμάτο δέντρα και πολύχρωμα λουλούδια.

Εκεί ποτέ δε συναντούσε ανθρώπους. Κι όταν ο βασιλιάς Λυκούργος διατάραξε την ηρεμία της συντροφιάς κυνηγώντας τις Νύμφες, κατατρομάζοντας τον Διόνυσο, τιμωρήθηκε σκληρά από τον Δία, που τον τύφλωσε. Έτσι σκληρή ήταν πάντα η τιμωρία για όλους εκείνους τους ανθρώπους που επιβουλεύονταν το θεό Διόνυσο.

Την ίδια άσχημη τύχη είχαν και κάποιοι Τυρρηνοί πειρατές που αιχμαλώτισαν το θεό. Όταν είδαν ένα νέο τόσο όμορφο και γεροδεμένο, πίστεψαν πως πρόκειται για κάποιο αρχοντόπουλο ή ακόμα και βασιλιά. Ευχαριστημένοι με τη σκέψη πως θ' αποκομίσουν πολλά λύτρα για να τον ελευθερώσουν, προσπάθησαν να τον δέσουν με βαριές αλυσίδες, χωρίς όμως να το πετύχουν· με μια μικρή κίνηση ο θεός τις τίναζε από πάνω του. Οι άμυαλοι θνητοί ωστόσο συνέχιζαν τις προσπάθειές τους.

Μόνο ο τιμονιέρης του καραβιού προσπάθησε να τους επαναφέρει στα λογικά τους: "Δε βλέπετε άμυαλοι πως πρόκειται για θεό; Δε φοβάστε την τιμωρία; Μπορεί να είναι ακόμη και ο Ποσειδώνας, που θα μας εκδικηθεί ρίχνοντας το καράβι μας σε άγρια τρικυμία. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τον αφήσουμε ελεύθερο".

Ο καπετάνιος και οι υπόλοιποι δε συμφωνούσαν ν' αφήσουν να τους φύγει "τέτοιος θησαυρός". Εκείνη τη στιγμή άρχισε να ρέει στο καράβι κόκκινο κρασί που ζάλισε με τη θεϊκή ευωδιά του τους ναύτες. Ταυτόχρονα ένα κλήμα άρχισε να τυλίγει το κατάρτι και να απλώνει τα φορτωμένα με ζουμερά σταφύλια κλαδιά του σ' όλο το καράβι. Κι ενώ σαστισμένοι παρακολουθούσαν οι ναύτες, άλλο θαύμα γίνεται μπροστά στα μάτια τους: ο όμορφος νέος που ήθελαν να αιχμαλωτίσουν μεταμορφώνεται σ' ένα άγριο λιοντάρι που οι βρυχηθμοί του κάνουν τους ναύτες να πηδούν στη θάλασσα για να γλιτώσουν. Όλους τους μεταμόρφωσε ο Διόνυσος σε δελφίνια και μόνο τον τιμονιέρη δεν πείραξε επιβραβεύοντάς τον για τη σύνεσή του.
κτλ κτλ κτλ
mythologia.