Τα πάμπολλα είδη της χώρας μας έχουν ιδιαίτερη θέση στην καρδιά των Ελλήνων από αρχαιοτάτους χρόνους, μέσα από την ιστορία, την μυθολογία, την λατρεία και την παράδοση, και επιπλέον κάποια από αυτά, όπως η Ελιά, θεωρούνταν πηγή πλούτου και ευημερίας.
Παραθέτω μερικές ιστορικές αναφορές για διάφορα είδη, που για μένα σηματοδοτούν και συμβολίζουν την αναγνώριση της αξίας του κάθε είδους από τους ανθρώπους των αρχαίων καιρών.
[url=https://i385.photobucket.com/albums/oo294/ioli7/Bonsai Cosmos Articles/Draper-The_Water_Nymph.jpg]
[/url]
Οι Νύμφες
Ήταν κατεξοχήν πνεύματα του γλυκού νερού και βρίσκονταν στα ποτάμια, στις πηγές και μέσα στα βουνά από τα οποία πήγαζαν ποτάμια. Συνόδευαν πάντα το νερό, τονίζοντας έτσι τη μεγάλη του σημασία για την ύπαρξη ζωής. Χωρίς αυτό ούτε βλάστηση, ούτε γονιμότητα υπάρχει. Μέσω λοιπόν της ζωογόνας δύναμης του νερού, οι Νύμφες εξαπλώθηκαν στα βουνά και στα δάση και θεωρήθηκαν πνεύματα της βλάστησης, θέλοντας έτσι να συμβολίσουν γενικότερα την οργιαστική δύναμη της φύσης. Κι όπως το νερό τρέφει τα πάντα, έτσι και οι Νύμφες θεωρούνταν τροφοί των φυτών, των ζώων και των ανθρώπων, αλλά και πολλών Θεών και Ηρώων.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο θεωρούνται κόρες του Ωκεανού ή άλλων ποταμών.
Έτσι οι Νύμφες κατέληξαν να είναι τριών ειδών:
1) οι
Ναϊάδες, δηλαδή Νύμφες των ποταμών, των πηγών και των κρηνών και είναι οι πιο γνωστές,
2) οι
Δρυάδες ή Αμαδρυάδες, δηλαδή Νύμφες των μοναχικών δέντρων και των λιβαδιών και ταυτίζονταν με τις Μελίες (Νύμφες της Οξυάς), και
3) οι
Ορεστιάδες ή Ορειάδες, που κατοικούσαν στα βουνά όπου υπάρχουν πηγές και θεωρούνταν νύμφες των κωνοφόρων δέντρων.
Οι Ναϊάδες κατοικούσαν μέσα σε σπηλιές, που βρίσκονταν κοντά σε νερό ή μέσα σ' αυτό, κάτω από την επιφάνεια των ποταμών. Μέσα στις σπηλιές τους απολάμβαναν τις χαρές του έρωτα με τον Ερμή ή τους Σιληνούς.
[url=https://i385.photobucket.com/albums/oo294/ioli7/Bonsai Cosmos Articles/William-Adolphe_Bouguereau_1825-1905_-_Nymphs_and_Satyr_1873.jpg]
[/url]
Ζούσαν όσο και οι πηγές, κοντά στις οποίες κατοικούσαν: όταν στέρευαν εκείνες, οι Ναϊάδες έσβηναν.
Το ίδιο συνέβαινε με τις Αμαδρυάδες -που το όνομά τους σημαίνει "δέντρο και γυναίκα ταυτόχρονα". Οι Αμαδρυάδες Νύμφες ήταν 8, κόρες του Όξυλου (πνεύμα τους δάσους) και της Αμαδρυάδας:
Η Αίγειρος (ή Αιγείρα) ήταν η Νύμφη της Λεύκας
Η Άμπελος, η Νύμφη της Αμπέλου
Η Βαλανίς (ή Βάλανος), η Νύμφη της Βελανιδιάς
Η Κάρυα (ή Καρία), η Νύμφη της Αμυγδαλιάς
Η Κρανεία (ή Κρανία), η Νύμφη της Κρανιάς
Η Μορέα (ή Μορία), η Νύμφη της Μουριάς και της Άγριας Ελιάς
Η Πτελέα, η Νύμφη της Φτελιάς, και
Η Συκή, η Νύμφη της Συκιάς
Οι Ορεστιάδες είναι απόγονοι των 5 Δακτύλων και των 5 Εκατεριδών.
Τα Πεύκα, τα Έλατα και οι Δρυς άρχιζαν να μεγαλώνουν με το που άρχιζε η ζωή μιας Νύμφης, ενώ όταν έρχονταν η ώρα της Νύμφης να πεθάνει, πρώτα πέθαινε το δέντρο της.
Η βροχή χαροποιούσε ιδιαίτερα τις Νύμφες, επειδή τρέφονταν τα δέντρα τους, ενώ έκλαιγαν όταν αυτά έχαναν τα φύλλα τους.
[url=https://i385.photobucket.com/albums/oo294/ioli7/Bonsai Cosmos Articles/Dryad11.jpg]
[/url]
Οι Νύμφες έχουν επιζήσει στη λαϊκή μας παράδοση μέχρι σήμερα· είναι οι γνωστές μας νεράιδες, που ζουν στα βουνά, στις νεραϊδοσπηλιές και τις νεραϊδόβρυσες. Θεωρείται πάντοτε επικίνδυνο να τις συναντήσει κανείς, αφού υπάρχουν ακόμη οι μύθοι για τους "νεραϊδοπαρμένους", όπως ήταν ο Ύλας, σύντροφος του Ηρακλή, που θαμπωμένη από έρωτα η Νύμφη Εφυδάτια, τον τράβηξε από τον λαιμό στην προσπάθειά της να τον φιλήσει και τον παρέσυρε στο βυθό της πηγής της.
[url=https://i385.photobucket.com/albums/oo294/ioli7/Bonsai Cosmos Articles/John_William_Waterhouse_-_Hylas_and_the_Nymphs_1896.jpg]
[/url]
Το Μαντείο της Δωδώνης
Στο μαντείο της Δωδώνης, ένας από τους τρόπους που δίνονταν οι χρησμοί ήταν από την ερμηνεία του θροΐσματος των φύλλων της Ιερής Βελανιδιάς (ή Βαλανιδιάς, όνομα που απεδόθη τιμητικά στο ιερό αυτό δέντρο, λόγω της ομοιότητας των καρπών της με τη βάλανο του Δία, ενώ παλαιότερες ονομασίες αυτού είναι Δρύς και Φηγός ή Φαγός).
[url=https://i385.photobucket.com/albums/oo294/ioli7/Bonsai Cosmos Articles/04092009129.jpg]
[/url]
[url=https://i385.photobucket.com/albums/oo294/ioli7/Bonsai Cosmos Articles/04092009138.jpg]
[/url]
Ιερή Βελανιδιά στην Ιερά Οικία του Μαντείου της Δωδώνης
Τα Ιερά Δάση
Διάφορα είδη δέντρων όπως η Βελανιδιά, το Έλατο, το Πεύκο και τα άλση που σχημάτιζαν, ήταν αφιερωμένα στους Θεούς και θεωρούνταν ιερά, οπότε οι θνητοί απαγορεύονταν να τα αγγίξουν με τσεκούρι.
Η Άλτις της Ολυμπίας ήταν ένα από τα πιο φημισμένα ιερά δάση της αρχαιότητας, που διαμόρφωσε ο Ηρακλής για τον πατέρα του τον Δία. Από αναφορές του Παυσανία, ξέρουμε ότι εκείνη την εποχή η περιοχή που βρίσκεται στις όχθες του Αλφειού δεν είχε Πεύκα, αλλά Πλατάνια.
Το Αειθαλές Πλατάνι της Κρήτης
Σήμερα στην Κρήτη, υπάρχουν περίπου 50 άτομα μίας αειθαλούς ποικιλίας Πλατανιού, που προέρχεται από μία μετάλλαξη που έγινε σε αρχαίους χρόνους, του Platanus orientalis var. Cretica.
Η παράδοση λέει, ότι κάτω από ένα Πλατάνι στη αρχαία Γόρτυνα της Κρήτης (Θεόφραστος, 362 - 287 π. Χ – Περί Φυτών Ιστορίας, 1.9.5), έγινε η ιερή συνεύρεση του Δία με την Ευρώπη (κόρη του Αγήνορα, βασιλιά της Φοινίκης), αφού την άρπαξε μεταμορφωμένος σε ταύρο. Από αυτή τη συνεύρεση, γεννήθηκαν 3 παιδιά: ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Σαρπηδόνας . Ως μάρτυρας αυτής της ιερής συνευρέσεως και την γέννηση της Μινωικής επικράτειας, το Πλατάνι δεν έριξε ποτέ ξανά τα φύλλα του.
Το φημισμένο αειθαλές Πλατάνι της Γόρτυνας και το αειθαλές Πλατάνι των Αζωγύρων της Κρήτης, έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέα μνημεία της φύσης.
Άλλα Φημισμένα Πλατάνια
Ο Ξέρξης διέταξε να στολίσουν με χρυσάφι και να φρουρούν διαρκώς ένα Πλατάνι στην κοιλάδα του Λυδικού Μαιάνδρου, που τόσο πολύ τον μάγεψε με την ομορφιά του (Ηρόδοτος 7.31).
Επειδή ο πλάτανος μπορεί και φθάνει σε σχετικά μεγάλη ηλικία, πολλοί πιστεύουν ότι μέχρι και σήμερα μπορούμε ν’ αναγνωρίσουμε σε ορισμένα άτομα τα φημισμένα δέντρα που περιγράφουν οι αρχαίοι. Έτσι, Στην Κω δείχνουν ακόμα και σήμερα το παλιό Πλατάνι κάτω απ’ το οποίο λέγεται πως δίδαξε ο Ιπποκράτης.
Τους δρόμους της Ακαδημίας του Πλάτωνα στην Αθήνα κοσμούσαν φημισμένα για την ομορφιά τους Πλατάνια.
Ο Παυσανίας (8.23.3) περιγράφει ένα πελώριο Πλατάνι στον Αρκαδικό Ορχομενό, που στην εποχή του θα έπρεπε να είχε ηλικία 1300 ετών και έλεγαν πως είχε φυτευτεί από τον ίδιο τον Μενέλαο όταν συγκέντρωνε στρατιώτες για τον πόλεμο της Τροίας.
Ακόμη, ο Παυσανίας (7.22.4) περιγράφει ένα πανέμορφο δάσος από Πλατάνια με κούφιους κορμούς όπου μπορούσαν να κατοικήσουν άνθρωποι, και που βρίσκεται στις αρχαίες Φαρρές, ανατολικά από την Πάτρα και στη νότια όχθη του σημερινού ποταμού Πείρου.
Ο Πλίνιος (12.3.6) τοποθετεί το Πλατάνι στην πρώτη θέση ανάμεσα στα δέντρα. Όταν το πλατάνι πρωτοφυτεύτηκε στη Σικελία, φάνηκε τόσο σπουδαίο και μεγαλοπρεπές, ώστε το πότιζαν με κρασί και πλήρωναν ένα δικαίωμα για τη σκιά του.
Η Ελιά
Πασίγνωστη είναι η ιστορία της Ελιάς, ιερό δέντρο της Θεάς Αθηνάς που δωρίζοντάς την στους Αθηναίους, κέρδισε την προτίμησή τους έναντι στην Τρίαινα του Ποσειδώνα που καθώς χτύπησε έναν βράχο ανάβλυσε ένα πηγάδι, κάτι που οι πολίτες θαύμασαν, αλλά το νερό ήταν αλμυρό νερό σαν αυτό της θάλασσας, οπότε δεν θεωρήθηκε ιδιαίτερα χρήσιμο. Η Ελιά της Αθηνάς όμως, ήταν σημάδι πλούτου, μιας και θα έφερνε στην πόλη τροφή, λάδι και ξυλεία. Έτσι, οι Αθηναίοι ανακηρύξαν την Αθηνά προστάτιδα της πόλης τους και την ονόμασαν κατόπιν αυτής, Αθήνα.
Αυτή η πρώτη Ελιά που χάρισε η Θεά Αθηνά στους Έλληνες, φυτεύτηκε στην Ακρόπολη.
Επίσης, το ρόπαλο του Ηρακλή ήταν από κλαδί Αγριελιάς.
Η παράδοση αναφέρει ακόμα, ότι ο Ηρακλής έφερε βλαστάρι ελιάς από την χώρα των Υπερβορείων (μυθικός λαός που οι Έλληνες πίστευαν ότι κατοικούσε πέρα από το βορρά ή κατά άλλη ερμηνεία στον ουρανό) και το φύτεψε στην Ολυμπία.
Με τα κλαδιά του ΚΟΤΙΝΟΥ, της Αγριελιάς αυτής, στεφανώνονταν οι Ολυμπιονίκες.
Με κλάδους ελιάς ήταν στεφανωμένο και το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, έργο του Φειδία.
Η Δάφνη
Η Δάφνη (κόρη και Ιέρεια της Γαίας και του ποταμού Λάδωνα της Πελοποννήσου ή κατά μία άλλη εκδοχή, του Πηνειού της Θεσσαλίας) ήταν Νύμφη των δασών μας. Η εκθαμβωτική ομορφιά της, έκανε τον Θεό Απόλλωνα να την ποθεί και να θέλει να την κάνει δική του. Όμως η Δάφνη ήταν ταγμένη στην Γαία, και δεν ήθελε να ενδώσει στον έρωτα του Θεού.
Παράλληλα, ένας θνητός εν ονόματι Λεύκιππος (γιός του Βασιλιά Οινόμαου της πόλεως Πίσας της Ήλιδος), πολιορκούσε τη Δάφνη και μεταμφιεσμένος σε γυναίκα κατάφερε να την ξεγελάσει και να την πλησιάσει.
Με παρέμβαση του Θεού Απόλλωνα, οι υπόλοιπες Νύμφες ενημερώθηκαν για την απάτη και συμβουλεύτηκαν να συγκεντρωθούν για το καθημερινό λουτρό τους όπου καλεσμένος ήταν και ο μεταμφιεσμένος Λεύκιππος. Αναγκάστηκε έτσι να αποκαλύψει το πραγματικό του φύλο την ώρα του λουτρού και οι Νύμφες τον τιμώρησαν με θάνατο.
Εξαιτίας αυτού του περιστατικού, ο Θεός Απόλλωνας βρήκε την ευκαιρία να διεκδικήσει τη Δάφνη και την κυνήγησε. Την έσχατη στιγμή, η Δάφνη επικαλέστηκε τη Μητέρα Γαία, η οποία την εξαφάνισε στέλνοντάς την στην Κρήτη (όπου εκεί έγινε γνωστή ως Πασιφάη) και στη θέση της φύτρωσε το ομώνυμο φυτό Δάφνη. Κατά μία άλλη εκδοχή του μύθου, η Γαία άνοιξε ένα χάσμα και πήρε στα σπλάχνα της τη Δάφνη, ενώ από το ίδιο χάσμα ξεπήδησε το φυτό.
Read more:
http://kykeon.ning.com/forum/topics/2937592:Topic:111575#ixzz33eTxKxEl