Αριθμός - 9 -._

aoratos naos - Aιθηρόη


TO ENNEA

Σ'όλες σχεδόν τις λαϊκές εκδηλώσεις - κοινωνικές, λατρευτικές,καλλιτεχνικές - όπου απαιτείται η χρήση αριθμών, παρατηρείται το φαινόμενο της προτίμησης ορισμένων από αυτούς, κυρίως 3,7,9,12,40 κ.λ.π.

Στο σημείωμα αυτό θα μελετήσουμε το εννέα, τον αριθμό περικλείει την έννοια της υψίστης τελειότητας. Το εννέα σχετίζεται, ως πολλαπλάσιο του τρία, με την τριαδικότητα του Θεού.

Ο Δάντης στη "Θεία Κωμωδία" του αναφέρει εννέα ουρανούς. Το εννέα λοιπόν περιέχει την τριπλή δύναμη της ιερής Τριάδας που συναντάμε σ΄ όλες τις θρησκείες, σ΄όλες τις εποχές και σ' όλα τα μήκη και τα πλάτη της γής.

Μέσα στο εννέα, εξελίσσεται η πολλαπλότητα με τάξη και αρμονία.Εάν εξετάσουμε πως υλοποιείται στην πρακτική, ο αριθμός αυτός, θα παρατηρήσουμε πως οι πρώτοι αριθμοί, από το ένα μέχρι το εννέα, μας δίνουν άθροισμα 45 (1+2+3+4+5+6+7+8+9=45) που σημαίνει 4+5=9.

Ακόμη πως όλα τα πολλαπλάσια των εννέα αυτών αριθμών, από το ένα ως το εννέα, μας δίνει το εννέα (2χ9=18 που σημαίνει 1+8=9, 3χ9=27 που σημαίνει 2+7=9, 8χ9=72 που σημαίνει 7+2=9 κ.ο.κ.).

Ο αριθμός εννέα αποτελεί κοινό τόπο σε έθιμα, μαγικές ενέργειες, επωδές (επωδή είναι η μαγική ωδή που ψάλλεται ή απαγγέλλεται για την αποτροπή του κακού, αυτό που λέμε ξόρκι), τραγούδια κλπ. Του τόπου μας.

Σε γαμήλιο έθιμο π.χ."εννιά κορίτσια έλουζαν τη νύφη, και την έκαμναν εννιά σαπούνια με το σαπούνι που έστειλε ο γαμπρός." Αλλού μαθαίνουμε πως ειδικό ξόρκι για το
"γαρμπούνι" (άνθρακας, είδος κακοήθους έλκους) επαναλαμβάνεται τρείς φορές την ημέρα, επί εννέα συνεχείς ημέρες, ενώ σε άλλη επωδή, αναφέρονται εννέα άγιοι, εννιά αγίοι να σε βοηθούνε.

Ο αριθμός 9 σχετίζεται με τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης. Η Δήμητρα περιπλανιέται στη γή 9 ημέρες αναζητώντας την Κόρη, πρίν λάβει ειδήσεις για την τύχη της (Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα - 47) αλλά και όταν στο τέλος του μύθου γίνεται ο συμβιβασμός ανάμεσα στη Δήμητρα και τον αδελφό της Άδη και ανεβαίνει η Περσεφόνη στο φώς, την οδηγούν 9 θεότητες οι Ώρες, οι Μοίρες και οι Χάριτες (Ορφικός Ύμνος Ωρών - 43).

Ο Ησίοδος (θεογονία 56 - 60) μας διηγείται πως οι εννέα Μούσες (Κλειώ-Ερατώ-Μελπομένη-Καλλιόπη- Ευτέρπ-Θάλεια-Ουρανία-Πολύμνια-Τερψιχόρη) ήταν οι εννέα ομόγνωμες κόρες που γέννησε η Μνημοσύνη αφού συνευρέθη εννιά νύχτες με τον Δία.

Ο Απόλλων, άν και γεννήθηκε την έβδομη ημέρα, ωστόσο δέν είναι λίγες οι περιπτώσεις που σχετίζεται με τον αριθμό 9. Πρώτα απ΄ όλα η μητέρα του Λητώ υποφέρει τις ωδίνες του τοκετού για 9 ημέρες και 9 νύχτες αναζητώντας τόπο να γεννήσει (Ομηρικός Ύμνος στον Απόλλωνα - 91).

Στον ίδιο Ύμνο (194 - 196) περιγράφεται μία σκηνή στον Όλυμπο όπου ο Απόλλων παίζει τη λύρα και χορεύουν γύρω του κρατημένες από τον καρπό οι τρείς Χάριτες, οι τρείς Ώρες και μαζί τους η Αρμονία, η Ήβη και η Αφροδίτη, δηλαδή μία ομάδα από 9 κοπέλες.

Σε μια άλλη διήγηση ο Απόλλων συνωμότησε με την Ήρα για την έξωση του Διός από το θρόνο του ουρανού. Ο Ζεύς θυμωμένος τον εξόρισε στη γή για να δουλέψει επί 9 χρόνια κοντά στον βασιλιά της Θεσσαλίας Άδμητο, βοσκώντας τα κοπάδια του. (Απολλόδωρος Γ΄ 10,4).

Τα Κάρνεια, μία μεγάλη γιορτή πρός τιμήν του Απόλλωνος που γιορταζόταν στη Σπάρτη και σε άλλες Δωρικές πόλεις, κατά το μήνα του είχε δώσει το όνομά του στη γιορτή (Κάρνειος) ανάμεσα στον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο, διαρκούσαν 9 ημέρες, κατά τις οποίες απαγορευόταν να γίνεται πόλεμος (Nilsson "Greek Feast" σελ. 118 - 129 και Παυσανίας ΙΙΙ 13,4).

Ο Πλούταρχος (Αίτια Ελληνικά - 12) αναφέρει μία τελετή εξαγνισμού που γινόταν κάθε 9 χρόνια στους Δελφούς πρός τιμήν μιάς κοπέλας, της Χαρίλας. Το μεγαλύτερο μέρος της τελετής είχε μυστικό νόημα γνωστό μόνον στους Θυιάδες και ο συγγραφέας υποθέτει ότι επρόκειτο για επίκληση της Σεμέλης.

Στην Πάτρα, 9 άνδρες εκλεγμένοι ανάμεσα στους πιό ευυπόληπτους της πόλης φρόντιζαν τα της λατρείας του Διονύσου Αισυμνήτη (άρχοντα) και ισάριθμες γυναίκες τη λατρεία της Αρτέμιδος .
(Παυσανίας ΙΙΙ 20,1).

Ορισμένες πόλεις σχετίζονται με τον ίδιο αριθμό ή τα πολλαπλάσια του όπως: ο Τληπτόλεμος από τη Ρόδο λαμβάνει μέρος στον Τρωϊκό πόλεμο με 9 καράβια (Ιλιάς Β - 654).

Το βασίλειο του Νέστορα αποτελείται από 9 πόλεις (Πύλος - Αργίνη - Θρύον - Αιπύ -Κυπαρισσή εντα - Αμφιγένεια - Πτελεός - Έλος - Δώριον) και έλαβε μέρος στην Τρωϊκή εκστρατεία με 90 καράβια (Ιλιάς Β 591 - 602).

Όταν αργότερα ο Τηλέμαχος επισκέπτεται την Πύλο για να λάβει ειδήσεις για τον πατέρα του, βρίσκει τους κατοίκους της κατά τη διάρκεια μιάς θυσίας κατά την οποία υπάρχουν 9 ομάδες ανθρώπων και η κάθε μία θυσιάζει 9 ταύρους. (Οδύσσεια γ 7 - 8).


Αλλά και στην Ιλιάδα αναφέρεται ο ίδιος αριθμός: 9 νύχτες (ι - 470), 9 τοξότες (θ 261 - 266) και 9 ήρωες ζήτησαν εθελοντικά να αναμετρηθούν σε μονομαχία με τον Έκτορα, όταν ο Αχιλλέας αρνείτο να βγεί στο πεδίο της μάχης (Η ισι).

Στο Π 785 της Ιλιάδος, ο Πάτροκλος ντυμένος με τα όπλα του Αχιλλές σκοτώνει 3 φορές από 9 στρατιώτες των Τρώων.

Επιπλέον 9 ημέρες έβρεχε και τα κύματα κατεδάφιζαν το τείχος που έχτισαν οι Έλληνες για να προφυλάξουν τα πλοία τους από τις επιθέσεις των Τρώων, και που χτίστηκε χωρίς τη θέληση των Θεών (Ιλιάς μ 25).

Τέλος 9 χρόνια διαρκεί η πολιορκία της Τροίας (Οδύσσεια γ 118, ε 107 και ξ 240).

Η Κρήτη αποτελείται από 90 πόλεις (Οδύσσεια τ 174) Η Αθήνα έστελνε στην Κρήτη κάθε 9 χρόνια “δασμό" αποτελούμενο από 7 αγόρια και ισάρριθμα κορίτσια (Πλούταρχος Θησέας 15) για να γίνουν βορά του Μινώταυρου.

Παρεπιπτόντως στα "Αίτια Ελληνικά" (35) ο ίδιος ο συγγραφέας μας πληροφορεί ότι οι νέοι αυτοί δεν θανατώθηκαν αλλά ο Μίνωας τους κρατούσε ως δούλους.

Ο ίδιος αριθμός σχετίζεται με τις μετακινήσεις του Οδυσσέα από το ένα νησί στο άλλο "εννήμαρ" δηλαδή 9 ημέρες παρασύρρεται από τους ανέμους για να φτάσει από τον Κάβο Μαλιά στο νησί των Λωτοφάγων (Οδύσσεια ι 82), 9 ημέρες για να φτάσει στην Ωγυγία, το νησί της Καλυψώς (μ 447 και η 253), 18 ημέρες για να αντικρύσει τα σκιερά όρη της γής των Φαιάκων (ε 279).

Ο Οδυσσέας χρησιμοποιεί τον ίδιο αριθμό και στις ψεύτικες διηγήσεις του πρός τον Εύμαιο (ξ 314 και ξ 248) και στο νησί των Φαιάκων εκλέγονταν 9 αγωνοδίκες που μεριμνούσαν για τη διεξαγωγή των αγώνων (θ 258).

Το περίφιμο ασκί μέσα στο οποίο ο Αίολος κρατούσε φυλακισμένους τους ανέμους και το χάρισε στον Οδυσσέα είχε κατασκευαστεί από τομάρι εννιάχρονου βοδιού (κ 19) και οι σύντροφοι του Οδυσσέα το άνοιξαν την έννατη ημέρα (κ 28) όταν φάνηκε από μακριά η Ιθάκη και ο Οδυσσέας έπεσε να κοιμηθεί, πράγμα που σημαίνει ότι η Ιθάκη απείχε από το νησί του Αιόλου ταξίδι 9 ημερών με ούριο άνεμο.

Εκτός των άλλων οι μνηστήρες της Πηνελόπης ήταν 108 (9χ12) (Οδύσσεια π 245 κ.ε.).

Ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα διαρκεί 9 ημέρες (Απολλόδωρος Α7, 2) και η Στύξ είναι ένα ποτάμι που περιρέει 9 φορές τον Κάτω Κόσμο και τον συγκρατεί (Βιργίλιος Αινείας ΙΙ 439).

Ο γίγαντας Τιτυός ο γιός της Γής κείτεται ξαπλωμένος στον Κάτω Κόσμο και πιάνει 9 πλέθρα ενώ δύο όρνεα αρπαχτικά του τρώνε το συκώτι (Οδύσσεια λ 577 και Παυσανίας ΙΙ 4, 6).

Ο Όμηρος (Ιλιάς Ζ 174) διηγείται πως ο βασιλιάς της Λυκίας, φιλοξένησε τον Βελλερεφόντη για 9 ημέρες και του έσφαξε 9 βόδια.

Οι Αλωάδες, Ώτος και Εφιάλτης, γιοί του Ποσειδώνα και της Υφιγέδειας ήταν γίγαντες. Κάθε χρόνο μεγάλωναν έναν πήχυ σε πλάτος και μιά οργιά σε ύψος. Αλλά την απόφαση να πολεμήσουν τους Θεούς την πήραν όταν έφθασαν το 9 τους χρόνια (Απολλόδωρος Α7, 4).

Ο Στράβων (Ι-21) μεταφέρει από τον Φερεκύδη την πληροφορία ότι από τον Απόλλωνα και την Ρηζία γεννήθηκαν 9 Κορύβαντες που κατοίκησαν τη Σαμοθράκη. Στο ίδιο βιβλίο (Ι - 19) αναφέρει πως στη Ρόδο υπήρχαν 9 Τελχίνες. Ακολούθησαν τη Ρέα στην Κρήτη ανέθρεψαν το Δία και μετονομάστηκαν σε κουρήτες.

Οι Ρωμαίοι έδιναν στα αγόρια το όνομά τους όταν ήταν 9 ημερών, γιατί το εννέα είναι το πρώτο τετράγωνο από την περιττή και τέλεια τριάδα, και ο άνδρας πρέπει να είναι τετράγωνος, περιττός και τέλειος (Πλούταρχος "Αίτια Ρωμαϊκά" - 102).

Στην Αρχαία Αθήνα υπήρχαν 9 άρχοντες και η "εννεάκρουνος" η φημισμένη κρήνη της πόλης. Κατά πληροφορία του Θουκυδίδη κατασκευάστηκε από τον Πεισίστρατο, στη θέση παλαιότερης πηγής, που ονομαζόταν Καλλιρόη. (Θουκυδίδη 2, 15).

Την ίδια σπουδαία σημασία και χρήση έχει το εννέα και σε άλλους λαούς. Στους Γερμανούς για παράδειγμα, η έννατη ημέρα ήταν η πιό κρίσιμη σε περιπτώσεις σοβαρών ασθενειών και η λεχώνα σηκωνόταν συνήθως την έννατη ημέρα μετά τον τοκετό.

Ένα από τα θεραπευτικά φυτά περιέχει στο όνομά του τον αριθμό εννέα (Neuhkraunt). Ο Οντίν (ο ανώτατος Θεός των αρχαίων Γερμανών) έμεινε κρεμασμένος 9 μέρες και 9 νύχτες από το δένδρο Ύγκντρασιλ "που οι άνθρωποι δεν ξέρουν ποιές είναι οι ρίζες του," για να αποκτήσει νεότητα και σοφία.

Η αίθουσα στην οποία ο Όνtiv καλούσε τους ήρωες που ξεχώριζε μεταξύ των πεσόντων στα πεδία των μαχών ανομαζόταν Βαλχάλλα. Η αίθουσα αυτή είχε 540 πύλες (δηλαδή 5+4+0=9.).

Οι θεοί - ήλιοι της Αιγύπτου ήταν εννιά. Ακόμη στην Αιγυπτιακή θρησκεία είναι γνωστές οι "Εννεάδες" θεών. Αυτές είναι ομάδες που αποτελούνται από εννέα Αιγυπτιακές θεότητες από τις οποίες, η μία είναι κορυφαία και οι υπόλοιπες σύντροφοί της, όχι όμως και συγγενείς της, όπως συνέβαινε με το Ελληνικό δωδεκάθεο.

Κάθε εννεάδα μπορούσε να αντοπροσωπεύει το πάνθεον μιας πόλης, αλλά και ολόκληρης της χώρας. Το σύστημα αυτό είχε επινοηθεί από τους ιερείς της Ηλιούπολης (γι΄ αυτό και η "Ηλιοπολίτης εννεάς" είναι η πιό γνωστή) και εξηγούσε συμβολικά τη δημιουργία του κόσμου.

Το εννιαήμερο του πένθους μετά την ταφή είναι γνωστό όχο μόνο στην Ελλάδα (όπου μνημονεύεται και τπο εννεαήμερο της Παναγιάς) αλλά και στην Ιταλία, στις Ινδίες και το Ιράν.

Η πρώτη αρχή των μνημόσυνων αυτών οφείλεται πιθανώς σε παλαιότερη εθνική συνήθεια (Sacra novendialia) γι΄ αυτό και ο Αυγουστίνος αποτρέπει τους Χριστιανούς από την τήρησή τους.

Ο Θεόδωρος ο Καντερβουρίας, αποδίδει την επικράτησή τους, στο ότι ο Ιησούς παρέδωσε το πνεύμα του "περί την έννατην ώραν" (Ματθαίος ΚΖ: 46, Μάρκος ΙΕ΄: 34).

Το ηλιακό μας σύστημα αποτελείται από 9 πλανήτες (Ερμής, Αφροδίτη, Γή. Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδών Πλούτων) και είναι τουλάχιστον αστείο να εξακολουθούνε να πιστεύουμε πως οι αρχαίοι δέν το γνώριζαν.

Η κύηση στον άνθρωπο διαρκεί 9 μήνες (περίπου 270 ημέρες). Για ορισμένους ερευνητές, το τετράγωνο του εννέα (81) θεωρείται της αιωνιότητας ενώ για τους Κινέζους είναι ένας πολύ τυχερός αριθμός. Ο κυβερνήτης του Πεκίνου αποκαλείτο στην αρχαιότητα Στρατηγός των Εννέα Πυλών και η αρχαιότερη αυτοκρατορία διαιρείτο σε εννέα νομούς.

Ο καλύτερος τρόπος για να κλείσει ένα σημείωμα σαν κι αυτό, είναι η παράθεση ενός αποσπάσματος από το έργο του Πλούταρχου "Η δέ καλουμένη τετρακτύς, τα έξ και τριάκοντα, μέγιστος ήν όρκος, ως τεθρύληται, και κόσμος ωνόμασται, τεσσάρων μέν αρτίων των πρώτων, τεσσάρων δέ των περισσων εις ταύτο συντιθεμένων, αποτελούμενος" (Και η λεγόμενη Τετράκτις δηλαδή το τριανταέξι ήταν ο μεγαλύτερος όρκος (των Πυθαγορείων) όπως θρυλείται, και έχει ονομαστεί και κόσμος και αποτελείται από τους τέσσερις πρώτους άρτιους και από τους τέσσερις πρώτους περιττούς συντεθειμένους στον ίδιο αριθμό.).