Το Κηρύκειο

Το κηρύκειο είναι ένα πανάρχαιο μυστηκιστικό σύμβολο που υπάρχει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Αίγυπτο, στους Ινκας και ίσως και σε άλλους πολιτισμούς. Τώρα, το πώς είναι αυτό δυνατόν, είναι άλλο θέμα. Το συναντάμε στην Ελλάδα στον ψυχοπομπό Ερμή που πετάει και στον Ασκληπιό που γιατρεύει..

Το κηρύκειο αποτελείται από 2 όφεις - φορείς σοφίας - που μπλέκονται σαν έλικες σχηματίζοντας 7 κύκλους που λέγεται ότι συμβολίζει το DNA ή τα 7 τσάκρα. Φυσικά ο αριθμός 7 δεν είναι τυχαίος. Επίσης, κάθε κύκλος είναι μεγαλύτερος από τον άλλο με έναν λόγο, αυτόν του χρυσού αριθμού φ, κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Πιστεύω ότι πρόκειται για σύμβολο υπέρβασης, φώτισης, σοφίας και αυτο-ιασης που επιτυγχάνεται με την ενεργοποίηση και των 7 τσάκρα ή ενεργειακών κέντρων του ανθρώπου, γνώση που όπως φαίνεται υπήρχε σε όλο τον αρχαίο κόσμο.

Επίσης, πρέπει να έχει σχέση και με τον μακρόκοσμο, το σύμπαν και ίσως τις κινήσεις των άστρων.

Η παράδοση αναφέρει ότι ο Ερμής χώρισε κάποια μέρα με την ράβδο του δυο φίδια που μάχονταν μεταξύ τους. Έτσι το κηρύκειο θεωρήθηκε σύμβολο ομόνοιας. Ίσως το κηρύκειο ήταν αρχικά η ποιμενική ράβδος με δυο κλαδιά τυλιγμένα γύρω της. Η μορφή της άλλαξε μετά την επίδραση ανατολικών προτύπων σκήπτρων ή συμβόλων και κατέληξε – υπό τη δημιουργική φαντασία των καλλιτεχνών- προς το τέλος του 5ου πχ αιώνα στη μορφή με τα φίδια. Μπορεί να το συναντήσουμε και με τα φίδια να συναντιούνται στην κορυφή και τα φτερά στο μέσο (όπως σε ελληνορωμαϊκό χάλκινο άγαλμα του Ερμή που υπάρχει στο Λούβρο).
Ως σύμβολο των ιατρών αποτελούνταν από μια δέσμη κλαδιών γύρω από τα οποία τυλίγεται το φίδι του Ασκληπιού και στην κορυφή του οποίου υπάρχει το κάτοπτρο της Πρόνοιας.
Στις μαγικές τελετουργίες το κλαδί απεικονίζει τον φαλλό, το δέντρο της ζωής και τα δυο φίδια την τάση της μαγικής πορείας για άνοδο και κάθοδο. Το σύνολο συμβολίζει έτσι την ενέργεια και τη γονιμότητα που προκαλεί η δυναμική ισορροπία αντιθέτων δυνάμεων.

Τo «κηρύκειο» ήταν το κύριο έµβληµα του Ερµή, το οποίο σχηµατιζόταν από λεπτή ράβδο δάφνης ή ελιάς. Γύρω-γύρω περιτυλλίσσονταν δύο φίδια, που τα κεφάλια τους συναντιώνταν αντικρυστά. Λίγο πιό πάνω, στην κορυφή της ράβδου, υπήρχαν δυό φτερούγες.

Η οµοιότητά του µε το έµβληµα του Ασκληπιού είχε ως αποτέλεσµα την υιοθέτηση του κηρύκειου ως συµβόλου των γιατρών και της Ιατρικής Επιστήµης γενικότερα. Κι ο Ερµής, δίχως να είναι καθ’ αυτό θεός της Ιατρικής, επιστατούσε στην υγεία των ανθρώπων και στην ανάγκη τούς πρόσφερνε αποτελεσµατική συνδροµή κατά των ασθενειών. ∆ιηγούνταν, πως κάποτε είχε σώσει την Τανάγρα από µιά θανατηφόρα επιδηµία.Για το τί συµβολίζουν τα δύο φίδια έχουν δοθεί πολλές ερµηνείες, οι οποίες δεν θα αναλυθούν εδώ, διότι πεποίθησή µου είναι, ότι το κηρύκειο είναι κάτι πολύ σηµαντικότερο, όπως θα εξηγηθεί στη συνέχεια.

To DNA είναι ο κώδικας της ζωής, αποτελεί το συστατικό των χρωµοσωµάτων και των γονιδίων και βρίσκεται στον πυρήνα του κυττάρου. Περιέχει κωδικοποιηµένες πληροφορίες για τη µεταβίβαση των γενετικών χαρακτηριστικών από τη µία γενιά στην επόµενη, καθώς επίσης για το σχηµατισµό µορίων, που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του οργανισµού. Μοιάζει µε διπλή έλικα, που σχηµατίζεται από δύο µακρά σπειροειδή νήµατα (κλώνους), πλεγµένα το ένα γύρω από το άλλο κι αποτελείται από τέσσερις αζωτούχες βάσεις. Στον πυρήνα των σωµατικών κυττάρων του ανθρώπου υπάρχουν 23 ζεύγη χρωµοσωµάτων.

Σύµφωνα µε τον Απολλόδωρο το Κηρύκειο του Ερµή είχε επινοηθεί από το µάντη Τειρεσία, όταν βρήκε στην Κυλλήνη δύο φίδια ζευγαρωµένα και, επειδή τα πλήγωσε, έγινε γυναίκα. Ύστερα από λίγο καιρό ξαναβρήκε τα ίδια φίδια ζευγαρωµένα και ξανάγινε άνδρας.

Το αντίδοτο του Ερµή

Σύµφωνα µε τη Μυθολογία ο Ασκληπιός διδάχθηκε την επιστήµη της Ιατρικής από το Χείρωνα, έγινε δε τόσο διάσηµος γιατρός, που όχι µόνο βοηθούσε τους ανθρώπους ν’ αποφύγουν το θάνατο, αλλά τόλµησε ν’ αναστήσει µε την επιστήµη του και νεκρούς (Απολλόδωρος, «Βιβλιοθήκη», Γ΄118-120). Κατόπιν αυτού ο θεός του Άδη, Πλούτων, θύµωσε και ειδοποίησε τον αδελφό του ∆ία, ότι υπάρχει κίνδυνος να ξεφύγουν οι άνθρωποι από τον φυσικό νόµο του θανάτου. Έπειτα απ’ αυτό ο Ζευς κατακεραύνωσε τον Ασκληπιό και τον θανάτωσε.

Στη ραψωδία κ της «Οδύσσειας», όπου περιγράφεται η περιπέτεια του Οδυσσέα
και η µεταµόρφωση των συντρόφων του σε χοίρους στο νησί της Κίρκης, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, ότι ο Όµηρος µεταφέρει πληροφορίες, από τις οποίες προκύπτει, ότι υπήρχε γνώση της γενετικής από πανάρχαιες ακόµα εποχές. Συγκεκριµένα:

• Το όνοµα Κίρκη δεν είναι κάποιο τυχαίο, αλλά τα γράµµατα που το αποτελούν συναντώνται και στη λέξη Κηρύκειο.

• Το όνοµα του γιού της Κίρκης και του Οδυσσέα είναι Τηλέγονος [τήλε (= από µακρυά) και γόνος].

• Όταν ο Όµηρος περιγράφει κάποιο πρόσωπο, συνήθως εκτός από το όνοµα χρησιµοποιεί κι ένα η περισσότερα επίθετα, που το προσδιορίζουν καλύτερα. Τα επίθετα που χρησιµοποιεί για την Κίρκη είναι: πολυφάρµακος (κ 276), πότνια (σεβαστή: κ 549), καλλιπλοκάµοιος (κ 220) και εϋπλόκαµος (κ 136 και λ 8). Το πολυφάρµακος και το πότνια µπορούν εύκολα να εξηγηθούν, γιατί, όπως αναφέρει ο ποιητής, ήταν θεά (αδελφή του Αιήτη, κόρη του Ήλιου και της κόρης του Ωκεανού Περσηίδας ή κατ’ άλλους της Εκάτης). Για να επιµένει όµως ο Όµηρος, που πάντα ακριβολογεί, σε τρία σηµεία µάλιστα στην περιγραφή, ότι η Κίρκη είχε καλούς πλοκάµους, πρέπει να είναι πολύ σηµαντικό, κι ασφαλώς δεν πρέπει να αναφέρεται στην κόµµωσή της.

• Το αντίδοτο στον Οδυσσέα δεν το έδωσε η θεά Αθηνά, που πάντα τον προστάτευε, αλλά ο -κάτοχος του κηρυκείου- Ερµής.

• Η Κίρκη είχε τέσσερις θεραπαινίδες («αµφιπόλους»: κ 348-349), όσες και οι βάσεις του DNA. (*)

• Ο αριθµός των τεσσάρων θεραπαινίδων θα µπορούσε να θεωρηθεί τυχαίος, αλλά ο Όµηρος µας δίνει έντεχνα κι άλλον έναν εκπληκτικό αριθµό, ο οποίος δεν φαίνεται να είναι τυχαίος. Όταν οι σύντροφοι του Οδυσσέα πήγαν στο ανάκτορο της Κίρκης, χωρίστηκαν σε δύο οµάδες. Στην µία αρχηγός ήταν ο Ευρύλοχος και στην άλλη ο Οδυσσέας. Μαζί του ο κάθε αρχηγός πήρε 22 άνδρες (κ 203-209). Ο Όµηρος µας περιγράφει λοιπόν δύο οµάδες των 22, κι αν προσθέσουµε και τους αρχηγούς, προκύπτουν δύο οµάδες των 23. Σαςθυµίζει τίποτε αυτός ο αριθµός; Είναι ο αριθµός των χρωµοσωµάτων στον πυρήνα των ανθρωπίνων κυττάρων!

Αυτός είναι ο τρόπος, µε τον οποίο έχουν διασωθεί πληροφορίες πανάρχαιας επιστηµονικής γνώσης δια µέσου των χιλιετιών µε την βοήθεια της Μυθολογίας. Ασφαλώς δεν ήταν δυνατόν σε κανέναν άνθρωπο τόσα χρόνια να σκεφθεί, γιατί επισηµαίνει ο Όµηρος τον αριθµό των 2 × 23. Μόνο τώρα µετά την αποκωδικοποίηση του DNA, και µε σοβαρή κι επισταµένη µελέτη των κειµένων µπορούν να εξαχθούν τέτοια συµπεράσµατα.

Αυτός είναι επίσης κι ο ορθός τρόπος, µε τον οποίο πρέπει να προσεγγίζεται η Μυθολογία. Ποτέ δεν έχει ζήσει γυναίκα Κίρκη, ούτε έχουν ποτέ εκτυλιχθεί οι ιστορίες, που περιγράφει ο Όµηρος στο ανάκτορό της. Με το όνοµα Κίρκη και µε τις περιπέτειες, που περιγράφονται στην ραψωδία κ διασώθηκαν πληροφορίες για τα επιτεύγµατα της γενετικής επιστήµης της «Χρυσής Εποχής» (όπως ονοµάζεται από αρχαίους συγγραφείς µιά πανάρχαια -µή προσδιορίσιµη επ’ ακριβώς χρονικά- εποχή υψηλού πολιτισµού).

Παρόµοιες πληροφορίες για την πανάρχαια Γενετική και το DNA υπάρχουν πολλές και σε άλλους αρχαίους συγγραφείς και σε άλλες µυθολογικές περιγραφές. Τα δύο φίδια δεν απεικονίζονται µόνο στο κηρύκειο του Ερµή. Με τα δυό φίδια είναι γεµάτη η Μυθολογία µας. Η θεά Ήρα έστειλε δύο φίδια στον Ηρακλή, όταν ήταν βρέφος. Η θεά Αθηνά, αφού αναδέχθηκε τον Εριχθόνιο από την γη, τον έκλεισε σε ένα κιβώτιο και του έβαλε φύλακες δύο φίδια. Στο Ανάκτορο της Κνωσού βρέθηκε αγαλµατίδιο της θεάς Μητέρας, που κρατάει στα χέρια της δύο φίδια.

Εκτός από τα δύο φίδια, που ελίσσονται το ένα γύρω από το άλλο, συχνά συναντάται η παραλλαγή του ενός φιδιού να ελίσσεται γύρω από ένα ξύλο, το σύµβολο του θεού της Ιατρικής Ασκληπιού. Χαρακτηριστικότατη περίπτωση αυτής της παραλλαγής περιγράφεται στην Αργοναυτική Εκστρατεία και στην «Μήδεια».

Η αλληγορία του µύθου της Μήδειας

Η Μήδεια έχει συγγένεια µε την Κίρκη. Είναι κόρη του βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη· κατά συνέπεια είναι εγγονή του Ήλιου κι ανηψιά της Κίρκης. Μητέρα της είναι η Ωκεανίδα Ιδυία (ή κατά τον ∆ιόδωρο η Εκάτη, οπότε η Μήδεια κι η Κίρκη είναι αδελφές). Χωρίς τη βοήθεια της Μήδειας ο Ιάσων δεν θα µπορούσε να πάρει το Χρυσόµαλλο ∆έρας, το οποίο βρισκόταν σε δένδρο, που το φύλαγε ένα τυλιγµένο γύρω του φίδι.

Η συγγένεια της Μήδειας µε την Κίρκη, το όνοµα Ιάσων (αυτός που ιατρεύει) και το ξύλο, που περιελίσσεται το φίδι, µας παραπέµπουν στο DNA. ∆εδοµένου, ότι οι µύθοι είναι πολυεπίπεδοι, κι απαιτείται διεπιστηµονική προσέγγιση για την ερµηνεία τους, εξετάζοντας την Αργοναυτική Εκστρατεία µε το παραπάνω σκεπτικό υποθέτουµε, ότι περιγράφεται αλληγορικά η πορεία της Ιατρικής Επιστήµης προς την ανακάλυψη του DNA. ∆εν είναι όµως µόνον αυτό.

Η Μήδεια στην Ιωλκό έπεισε τις κόρες του Πελία, πως ήταν ικανή να ξανακάνει νέο τον πατέρα τους, ο οποίος άρχιζε να γερνάει. Τους το απέδειξε υποβάλλοντας σε πειραµατικές συνθήκες ένα γέρικο κριάρι (το έβαλε σε λέβητα µε φάρµακα). Η επίδειξη πέτυχε κι έτσι εφαρµόστηκε και στον Πελία, χωρίς όµως επιτυχία. Η καταλυτική λεπτοµέρεια, ότι τα παιδιά της παρουσιάζεται ότι τα σκότωσε η ίδια η Μήδεια από εκδικητική ζηλοτυπία, είναι εύρηµα του Ευριπίδη. Το µύθο της «Μήδειας» πραγµατεύτηκε κι ο Αισχύλος στο έργο του «∆ιονύσου τροφοί», καθώς κι ο Σοφοκλής στον «Αιγέα» και στις «Πελιάδες». Τα έργα αυτά δυστυχώς δεν διασώθηκαν. Σώθηκε µόνο η «Μήδεια» του Ευριπίδη· εξαφανίστηκαν επίσης τα άλλα δύο δράµατα της τριλογίας, καθώς και το σατυρικό δράµα που τη συνόδευε. Η «Μήδεια» του Ευριπίδη (431 π.Χ.) είναι το µόνο ίσως κείµενο, όπου υπονοείται ο φόνος των παιδιών. Μετά από προσεκτική µελέτη του όµως, προκύπτει κάτι καταπληκτικό, που ανατρέπει όλα όσα νοµίζαµε, ότι γνωρίζαµε για τη «Μήδεια», καθ’ ότι ούτε στη «Μήδεια» του Ευριπίδη αποδεικνύεται, ότι η Μήδεια σκότωσε τα παιδιά της!

Η επίµαχη σκηνή περιγράφεται στο τέλος του έργου. Στο Αρχαίο Ελληνικό ∆ράµα καµµία σκηνή φόνου δεν λαµβάνει χώρα ενώπιον των θεατών. Στην «ορχήστρα» είναι ο Χορός, ενώ ακούγονται οι φωνές των παιδιών –που λένε ότι η µητέρα τους πλησιάζει µε ξίφος– από το παρασκήνιο, το οποίο είναι ο ναός της Ακραίας Ήρας. (∆ιαβάστε προσεκτικά τους στίχους από 1.277 έως το τέλος). Εµφανίζεται κατόπιν ο Ιάσων και ακούει από τον Χορό, ότι η Μήδεια σκότωσε εξ αιτίας του τα παιδιά τους. –Που είναι σκοτωµένα (ρωτάει), µέσα η έξω; -Αν ανοίξεις την πόρτα, θα δεις τον φόνο των δικών σου παιδιών (απαντάει ο Χορός). Παρουσιάζεται τότε η Μήδεια έτοιµη να φύγει. Λογοµαχεί µε τον Ιάσονα, ο οποίος της ζητάει να θάψει και να κλάψει τα παιδιά του. Η Μήδεια όµως αρνείται και προφασίζεται, ότι θέλει να τα θάψει η ίδια στο τέµενος του ναού της Ήρας, για να µην τα καθυβρίσουν οι πολέµιοι. Η λογοµαχία συνεχίζεται κι η Μήδεια του αρνείται ακόµα και να τα χαϊδέψει, να τα φιλήσει ή να τα αγκαλιάσει και, χωρίς κανένας να διαβεβαιώσει, ότι τα παιδιά είναι πράγµατι σκοτωµένα, τελειώνει η τραγωδία.

Τα παιδιά και ο πατέρας της Μήδειας

Το γεγονός, ότι –σύµφωνα µε τον Ευριπίδη– η Μήδεια δεν αποδεικνύεται, ότι σκότωσε τα παιδιά της, αλλά µάλλον σκηνοθέτησε τον φόνο για τους δικούς της λόγους (προκειµένου να τα προστατέψει), σε συνάρτηση και µε συγκερασµό αρκετών άλλων µεµονωµένων διασωθεισών παραδόσεων άλλων αρχαίων συγγραφέων (πχ. Απολλόδωρου 1,127 κ.ε. και 1,144 κ.ε., Παυσανία 2,3,6-11, Σχόλια στον Πίνδαρο, Ολύµπια 13,74 κ.λ.π.), µας οδηγεί στις εξής δύο εκδοχές:
Είτε πως οι Κορίνθιοι οργάνωσαν φόνο εναντίον της κι εναντίον των παιδιών της, οπότε αυτή µεν γλίτωσε, τα παιδιά της όµως τα σκότωσαν οι Κορίνθιοι µέσα στο ναό, είτε πως • κάθε παιδί που γεννούσε η Μήδεια το έβαζε στο ναό της Ακραίας Ήρας στην Κόρινθο, προκειµένου να το κάνει αθάνατο, αλλά αυτή η διαδικασία το σκότωνε.
Η δεύτερη αυτή εκδοχή παρουσιάζει περισσότερο ενδιαφέρον, καθ’ ότι µοιάζει µε την προσπάθεια, που είχε κάνει η Μήδεια να ξανανιώσει τον Πελία. Ενώ µε το κριάρι τα κατάφερε, µε τους ανθρώπους τα πράγµατα ήταν δυσκολότερα. Οι περιγραφές αυτές µας θυµίζουν τις προσπάθειες των επιστηµόνων της εποχής µας, τα γενετικά πειράµατα των οποίων άρχισαν να έχουν ικανοποιητικά αποτελέσµατα στα ζώα (πρόβατο «Ντόλυ»), αλλά είναι δύσκολο να εφαρµοσθούν στον άνθρωπο.

Στην Αρχαία Ελληνική Γραµµατεία έχουµε πολλές περιγραφές θεών, που πετάνε µε το άρµα τους, που συνήθως το σέρνουν πτερωτά άλογα. Η Μήδεια όµως, φεύγοντας από την Κόρινθο για την Αθήνα, δεν πήγε επιγείως, αλλά χρησιµοποίησε ιπτάµενο άρµα, που το έσερναν δύο φίδια!

Το επίπεδο, στο οποίο είχε φθάσει η Ιατρική και η ποιότητα ζωής της «Χρυσής Εποχής» περιγράφεται από τον Ησίοδο ως εξής: «Σαν θεοί ζούσαν (οι άνθρωποι) έχοντας ανέγνοιαστη ψυχή χωρίς ολότελα κόπους και πόνο κι ούτε τα φοβερά γεράµατα ήταν επάνω τους· και πάντα ίδιοι στα πόδια και στα χέρια χαίρονταν στα συµπόσια έξω απ’ όλα τα κακά και πέθαιναν σα δαµασµένοι από τον ύπνο» («Έργα και Ηµέραι»,112-117).

(*) Κάθε κλώνος του DNA αποτελείται από πολλά µόρια, που λέγονται νουκλεοτίδια και είναι τεσσάρων ειδών: η αδενίνη, η θυµίνη, η κυτοσίνη και η γονανίνη· συµβολίζονται δε αντίστοιχα µε τα γράµµατα Α, Θ, Κ και Γ. Θα µπορούσαν ίσως να λέγονται αλλιώς και να συµβολίζονται µε τα γράµµατα Ι, Χ, Ω και Ρ; «Έτρεχε το αθάνατο αίµα της θεάς, ο ιχώρ, ο οποίος κυκλοφορεί ακριβώς µέσα στους µακάριους θεούς» (Ε 340.) ∆εν έχουν γίνει µέχρι τώρα σοβαρές προτάσεις, για το τι ήταν ο ιχώρ. Όµως, µε δεδοµένο, ότι ο ιχώρ έχει τέσσερα γράµµατα, όσα τα νουκλεοτίδια του DNA, µιά σοβαρή συνεργασία φιλολόγων, γλωσσολόγων, γιατρών και βιολόγων προς αυτή την κατεύθυνση, ίσως να µας επιφυλάσσει εκπλήξεις...

Γιάννης Λάζαρης
Ηλεκτρολόγος-Μηχανολόγος Ε.Μ.Π.

(Υπέροχη εργασία...)