Ζώδια & Κύκλος Ζωής...

Οι δώδεκα γνωστοί αστερισμοί βρίσκονται στην περιοχή του ουρανού γύρω από τον
ισημερινό της γης. Σε βόρεια και νότια γεωγραφικά πλάτη υπάρχουν κι άλλοι αστερισμοί,
γνωστοί στους αρχαίους, αλλά κατά την εποχή του Πτολεμαίου ο Ήλιος, η Σελήνη και
οι πλανήτες κινούνταν στη κεντρική ζώνη των δώδεκα αστερισμών που ονομάστηκε
«εκλειπτική» ή «ζωδιακός κύκλος». Ωστόσο πιθανώς λόγω των βαρυτικών έλξεων
από τη Σελήνη και τα άλλα ουράνια σώματα ο άξονας της γης μετακινείται αργά κάνοντας
τη γη να διαγράφει μια κίνηση σβούρας σε πολύ αργό ρυθμό βέβαια. Συνέπεια της
μετακίνησης αυτής είναι η αλλαγή της σχετικής θέσης με την οποία παρατηρούμε το σύμπαν.
Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως μετάπτωση των ισημερινών (precession of equinoxes),
είναι γνωστό τουλάχιστον από τον 2ο αιώνα π.Χ. έχοντας καταγραφεί από τον Ίππαρχο,
και έχει δύο αποτελέσματα που έχουν δημιουργήσει αρκετή σύγχυση: κατ' αρχήν οι πλανήτες
φαίνεται να διασχίζουν σήμερα 14 αστερισμούς στην πορεία τους γύρω από τη γη.
Οι δύο πρόσθετοι αστερισμοί είναι του Οφιούχου (ανάμεσα σε Σκορπιό και Τοξότη) και
του Ωρίωνα (ανάμεσα σε Ταύρο και Δίδυμο). Ένα δεύτερο αποτέλεσμα είναι η αργή και
σταθερή μετατόπιση των σημείων όπου η τροχιά του Ήλιου τέμνει το επίπεδο του ισημερινού
της γης, ορίζοντας την εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία.

Πόσο σημαντικό όμως είναι για την αστρολογία η μετάπτωση των ισημερινών;

Ας εξετάσουμε πρώτα το φαινόμενο της προσθαφαίρεσης αστερισμών στην τροχιά του Ήλιου.
Είναι γνωστό ότι ο ζωδιακός κύκλος αποτελείται από 12 ζώδια το κάθε ένα από τα οποία
καταλαμβάνει 30 μοίρες του κύκλου. Δεν ισχύει το ίδιο για τους αστερισμούς αφού σε καμία
περίπτωση δεν έχουν ίσο μέγεθος μεταξύ τους. Για παράδειγμα ο αστερισμός της Παρθένου
είναι υπερδιπλάσιος από αυτόν του Ζυγού. Βλέπουμε δηλαδή ότι ζώδιο και αστερισμός είναι
διαφορετικά πράγματα. Στην πραγματικότητα το μόνο κοινό που έχουν είναι τα ονόματα και
ίσως και την κατά προσέγγιση θέση τους πριν από 2.000 χρόνια. Αν όμως οι αστερισμοί είναι
φαινομενικοί σχηματισμοί των αστεριών από την οπτική γωνία που παρατηρούμε το διάστημα,
τότε τα ζώδια τι είναι; Κατ' αρχήν δεν είναι παρά απλές διαιρέσεις της φαινόμενης τροχιάς του
Ήλιου που δείχνουν την εποχή του χρόνου στην οποία βρισκόμαστε, ή αλλιώς την θέση του Ήλιου
ως προς τη γη. Σε άλλο επίπεδο όμως είναι η συμβολική αναπαράσταση των μετασχηματισμών
που βιώνει ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια του έτους, τουλάχιστον αν ζει σε αρμονία με τη φύση,
κατά τη σπειροειδή εξέλιξη της ζωής του. Όπως στον ετήσιο κύκλο που έχει σημασία η περιφορά του Ήλιου
η οποία προκαλεί
την εναλλαγή των εποχών κάτω από την επίδραση και εναλλασσόμενη κυριαρχία των δυνάμεων
του φωτός και του σκοταδιού. Αντίστοιχα ο ζωδιακός κύκλος αποτελεί τα δώδεκα στάδια
της εξέλιξης του ανθρώπου για την προσωπική του ανάπτυξη υπό την επίδραση των δυνάμεων του
ατομισμού και της κοινωνικοποίησης. Κάθε εμπειρία που βιώνει ο άνθρωπος είναι αποτέλεσμα
της ανάγκης του για εξέλιξη σε σχέση με τον εαυτό του και σε σχέση με την κοινωνία.
Οι δύο δυνάμεις βρίσκονται πάντα παρούσες, σε διαφορετικές αναλογίες κάθε φορά αλλά ποτέ
σε πλήρη κυριαρχία ή έλλειψη. Έτσι το ατομικό Εγώ εκδηλώνει την παρουσία του γεμάτο
ενθουσιασμό στο ζώδιο του Κριού, διαπιστώνει την ύπαρξη άλλων και επαναπροσδιορίζει
τη θέση του σε σχέση με αυτούς στο ζώδιο του Καρκίνου, συνδέεται και συνεργάζεται
μαζί τους αποζητώντας την κοινωνική ισορροπία στο ζώδιο του Ζυγού και επιτυγχάνει την
αποτελεσματική λειτουργία της κοινωνίας με καθορισμένη δομή και ιεραρχία στο ζώδιο
του Αιγόκερω, για να αναφέρουμε μόνο τα παρορμητικά ζώδια.

Έχοντας ορίσει τον ζωδιακό κύκλο σαν συμβολική αναπαράσταση των σταδίων εξέλιξης που
εμπειριώνει ο άνθρωπος όταν βρίσκεται σε αρμονία με τους φυσικούς ρυθμούς, μπορούμε
να δούμε γιατί στην αστρολογία τα ζώδια είναι δώδεκα, όσα και τα απαραίτητα βήματα για
να κλίσει ένας κύκλος, ανεξάρτητα από τον αριθμό των αστερισμών από τους οποίους φαίνεται
να περνάνε οι πλανήτες. Δεν έχει σημασία δηλαδή ο αστρικός σχηματισμός που φαίνεται να
βρίσκεται πίσω από την πορεία του Ήλιου, αυτό που έχει σημασία είναι ότι για παράδειγμα
μετά τις 21 Μαρτίου κάθε χρόνο η μέρα στο βόρειο ημισφαίριο είναι μεγαλύτερη από τη νύχτα,
η φύση ξυπνάει αφήνοντας πίσω της την παγωνιά του χειμώνα και ο άνθρωπος που βρίσκεται
σε αρμονία με τη φύση είναι έτοιμος για ένα καινούργιο ξεκίνημα στη ζωή του εμπειριώνοντας την
επίδραση του Κριού.

Όσον αφορά στο δεύτερο φαινόμενο που οφείλεται στην μετάπτωση των ισημερινών,
αυτό της μετατόπισης σημείων όπως η εαρινή ισημερία κατά μήκος του ζωδιακού,
τα πράγματα είναι ίσως πιο περίπλοκα. Αν θεωρήσουμε τη γη ακίνητη, ο Ήλιος κινείται
με κλίση 23,5 μοίρες ως προς τη γη. Ή διαφορετικά το επίπεδο του ισημερινού της γης
σχηματίζει με το επίπεδο της εκλειπτικής γωνία 23,5 μοιρών. Στην ύπαρξη αυτής ακριβώς της κλίσης
οφείλεται η εναλλαγή των εποχών στη γη. Τα δύο σημεία της ευθείας που αποτελεί την τομή
των δύο επίπεδων ορίζουν την εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία ενώ τα δύο σημεία της μέγιστης
απόστασης του Ήλιου ως προς επίπεδο του ισημερινού ορίζουν το θερινό και χειμερινό ηλιοστάσιο.
Έτσι πριν από 2.000 χρόνια περίπου η τομή των δύο επιπέδων που αντιστοιχεί στην εαρινή ισημερία
(την αρχή του ζωδιακού κύκλου- όσο μπορεί κάποιος να μιλήσει για αρχή σ' ένα κύκλο) συνέβαινε
στην πρώτη μοίρα του αστερισμού του Κριού αλλά λόγω της μετατόπισης σήμερα συμβαίνει στις
πρώτες μοίρες του αστερισμού των Ιχθύων. Αυτό σημαίνει ότι η αρχή του Κριού δεν θα έπρεπε να
είναι στις 21 Μαρτίου κάθε χρόνου αλλά να υιοθετηθεί μεταβλητός ζωδιακός κύκλος και στην
εποχή μας να βρίσκεται περίπου στις 15 Απριλίου. Αυτός ο μεταβλητός ζωδιακός πράγματι
ακολουθείτε από την Ινδική (ή Βεδική αν προτιμάται) αστρολογία γι' αυτό και τα δώδεκα ζώδια
διαφέρουν σήμερα κατά περίπου 24 ημέρες στα δύο συστήματα. Θα μπορούσε ίσως να πει κανείς
ότι οι Ινδοί αστρολόγοι είναι πιο σωστοί αφού ο δικός τους ζωδιακός κύκλος προσεγγίζει περισσότερο
τους πραγματικούς αστερισμούς σε σχέση με αυτόν που ακολουθούν οι Δυτικοί αστρολόγοι.
Άλλωστε και η Ινδική η αστρολογία έχει παράδοση χιλιετηρίδων κάτι που σημαίνει ότι στηρίζεται σε
γερές βάσεις. Ωστόσο άποψη της Δυτικής αστρολογίας, που αδιαφορεί για την πραγματική θέση
των αστερισμών και των πλανητών ως προς αυτούς αλλά ορίζει τα δώδεκα ζώδια σαν διαφορετικά
στάδια εμπειρίας σε αρμονία με τις εποχές του έτους και την έναρξη του ζωδιακού (πρώτη μοίρα
του Κριού) στην εαρινή ισημερία (21 Μαρτίου), είναι περισσότερο ξεκάθαρη σε σχέση με την Ινδική
αστρολογία. Η τελευταία μετατοπίζει σταδιακά τα ζώδια σύμφωνα με την μετάπτωση των ισημερινών
αλλά ακολουθεί κι αυτή έναν ζωδιακό κύκλο από δώδεκα ισομεγέθη ζώδια. Δεν λαμβάνει δηλαδή
υπόψη της το διαφορετικό μέγεθος των αστερισμών όπως και τους πρόσθετους αστερισμούς,
δύο στην εποχή μας, που υπάρχουν στην τροχιά των πλανητών. Έτσι όταν ένας δυτικός αστρολόγος
λέει για παράδειγμα «Ο Ήλιος βρίσκεται στους Δίδυμους» το πιθανότερο είναι ότι ο Ήλιος δεν
θα βρίσκεται στον αστερισμό των Διδύμων αλλά αυτό δεν ενδιαφέρει τον δυτικό αστρολόγο.
Όταν ένας Ινδός αστρολόγος λέει «Ο Ήλιος βρίσκεται στους Δίδυμους» υπάρχουν περισσότερες
πιθανότητες ο Ήλιος να βρίσκεται πράγματι στον αστερισμό των Διδύμων χωρίς όμως να είναι
και σίγουρο.

Υπάρχει όμως μια ακόμα διάσταση στο φαινόμενο της μετατόπισης του σημείου της εαρινής
ισημερίας κατά μήκος του ζωδιακού κύκλου. Η εαρινή ισημερία, ή να το ξαναπούμε η τομή του
επιπέδου της τροχιάς του Ήλιου με τον ισημερινό της γης, μετατοπίζεται κατά μία μοίρα περίπου
κάθε 72 χρόνια και συνεπώς χρειάζεται κατά μέσο όρο 2.160 χρόνια για να διασχίσει έναν αστερισμό
ή κάτι λιγότερο από 26.000 χρόνια για να ολοκληρώσει ένα πλήρη κύκλο. Αυτό το διάστημα αποτελεί
τον μεγάλο κύκλο (Μεγάλο Έτος) στον οποίο υπόκειται η ζωή στη γη, ενώ το διάστημα που η εαρινή
ισημερία βρίσκεται σ' έναν αστερισμό ορίζεται σαν η Εποχή του αστερισμού, με κεφαλαίο «Ε» για
να την ξεχωρίσουμε από τις εποχές του έτους (Ages στα αγγλικά σε αντιδιαστολή με το seasons).
Έτσι από τον 2ο π.Χ. αιώνα μέχρι τις μέρες μας έχουμε την Εποχή των Ιχθύων η οποία
διαδέχτηκε την Εποχή του Κριού και ακολουθείται από την Εποχή Υδροχόου. Το πότε αρχίζει η
Εποχή του Υδροχόου, για την οποία πολλά έχουμε ακούσει, δεν είναι ξεκάθαρο ανάμεσα στους
αστρολόγους. Αν δεχτούμε χοντρικά ότι η κάθε Εποχή διαρκεί 2.000 χρόνια τότε είμαστε στην
Εποχή του Υδροχόου εδώ και λίγα χρόνια αν και κάποιοι αστρολόγοι θεωρούν ότι έχουμε μπει
στην καινούργια Εποχή από τα μέσα του 20ου αιώνα. Ωστόσο ο αστερισμός
των Ιχθύων είναι αρκετά μεγαλύτερος από τον μέσο όρο (συγκεκριμένα το ακριβές μέγεθος
του αστερισμού των Ιχθύων είναι 38 μοίρες) και για το λόγο αυτό η εαρινή ισημερία δεν
θα συμβεί στον αστερισμό του Υδροχόου πριν το 2.500 μ.Χ..

Ανεξάρτητα από ακριβείς χρονολογίες, οι Εποχές φαίνεται να παίζουν το ρόλο τους στη πορεία
της ανθρωπότητας χρωματίζοντάς την με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ζωδίου. Έτσι
τα τελευταία 2000 χρόνια, η Εποχή των Ιχθύων, χαρακτηρίζονται από την χριστιανική θρησκεία
της ανιδιοτελούς αγάπης και προσφοράς στον πλησίον ή τουλάχιστον η ανθρωπότητα είχε την
ευκαιρία να αναπτύξει τα χαρακτηριστικά αυτά και σε κάποιο βαθμό τα κατάφερε. Κατά την
προηγούμενη Εποχή του Κριού η ύπαρξη των κρατών στηρίχτηκε στην ικανότητα τους να πολεμούν.
Μια Εποχή που κλείνει κατάλληλα με την διάλυση της αυτοκρατορίας του Μέγα Αλέξανδρου και την
ίδρυση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Αντίστοιχα μπορούμε να πούμε για την ανάγκη του ανθρώπου
για ασφάλεια, την συνάθροιση σε μεγάλες πόλεις και την κατασκευή οικοδομημάτων όπως
οι πυραμίδες της Αιγύπτου κατά την Εποχή του Ταύρου καθώς και για την ανάπτυξη της επικοινωνίας
και γραφής κατά την προηγούμενη Εποχή των Διδύμων. Ο κύκλος των 26.000 χρόνων φαίνεται να
παίζει τον ρόλο του στην πορεία του ανθρώπου (δεν μπορεί άλλωστε να είναι τυχαίο ότι ο όρος
Μεγάλο Έτος για τον κύκλο των 26.000 χρόνων είχε χρησιμοποιηθεί από τον Πλάτωνα) όσο κι αν
οι γνώσεις μας για το πώς ήταν ο άνθρωπος και η γη γενικότερα σε μακρινές εποχές χιλιάδες
χρόνια πριν, είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Η έλλειψη της γνώσης αυτής έχει κάνει πολλούς
να υιοθετήσουν την άποψη της γραμμικής εξέλιξης του ανθρώπου πάνω στη γη, κόντρα
στις παραδόσεις των λαών που μιλάνε για ακμή σπουδαίων πολιτισμών πολλές χιλιάδες χρόνια πριν
αλλά και στην κοινή διαπίστωση ότι τα πάντα στον κόσμο αυτό εξελίσσονται σε κύκλους αφού
ευθείες υπάρχουν μόνο στη γεωμετρία. Ίσως σημαντικότερο από τα όποια χαρακτηριστικά των
ζωδίων που χαρακτηρίζουν τις Εποχές είναι η διαπίστωση του τρίτου και μεγαλύτερου κύκλου
στην επίδραση του οποίου υπόκεινται η εξέλιξη του ανθρώπου. Έτσι ο άνθρωπος στο επίπεδο
της γης και εξαιτίας της περιστροφής γύρω από τον άξονα της, βιώνει τον ημερήσιο κύκλο
των 24 ωρών, στο επίπεδο του ηλιακού συστήματος και εξαιτίας της περιστροφής γύρω από
τον Ήλιο, βιώνει τον ετήσιο κύκλο των 365 ημερών και στο επίπεδο που ονομάζουμε σύμπαν
και εξαιτίας της μετάπτωσης των ισημερινών, βιώνει το Μεγάλο Έτος των περίπου 26.000 χρόνων.

Η αστρολογία μελετάει την κυκλική εξέλιξη του ανθρώπου αλλά στην μελέτη αυτή δεν λαμβάνει
υπόψη το Μεγάλο Έτος αφού η διάρκεια του είναι πολύ μεγάλη για να επηρεάσει τη ζωή ενός
ανθρώπου. Ωστόσο η σημασία του κύκλου αυτού για την ανθρωπότητα συνολικά θα γίνεται πιστεύω
περισσότερο φανερή όσο οι γνώσεις μας για τους λεγόμενους προϊστορικούς πολιτισμούς
θα μεγαλώνει.

Όπως ξέρουμε κάθε ζώδιο χαρακτηρίζεται από ένα από τέσσερα Στοιχεία:
Νερό, Γη, Αέρας και Φωτιά. Το δύο πρώτα από τα στοιχεία αυτά (Νερό και Γη)
συχνά αναφέρονται σαν θηλυκά ή αρνητικά ενώ τα δύο τελευταία (Αέρας και Φωτιά)
αναφέρονται σαν αρσενικά ή θετικά. Επειδή οι χαρακτηρισμοί αυτοί είναι μάλλον ατυχής,
αφού το αρνητικό / θετικό εύκολα παρερμηνεύεται σαν κακό / καλό ενώ το θηλυκό / αρσενικό
φέρνει σεξουαλικές παρερμηνείες, θα προτιμήσω να δανειστώ τους αντίστοιχους κινέζικους
χαρακτηρισμούς Yin / Yang που δεν έχουν φορτιστεί συνειρμικά με παρερμηνείες,
τουλάχιστον όχι ακόμα. Οι δέκα πλανήτες του γενέθλιου χάρτη της Ελλάδας βρίσκονται:
ένας σε ζώδιο του Νερού, δύο σε Γη, τρεις σε Φωτιά και τέσσερις σε Αέρα. Υπάρχει λοιπόν μια
υπεροχή του Αέρα, δηλαδή του στοιχείου της λογικής, διανοητικής προσέγγισης και
αντικειμενικής θεώρησης των πραγμάτων. Ο Αέρας δύσκολα φυλακίζεται αφού
βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση με το βλέμμα πάντα προς το μέλλον. Έχουμε λοιπόν ένα κράτος
που προσπαθεί να χαράξει το δρόμο του στηριγμένο κυρίως στην διανοητική λειτουργία,
είναι δραστήριο, επικοινωνιακό, θέλει να ζυγίζει τα πράγματα αλλά συχνά γίνεται αναποφάσιστο
ανάμεσα στις πολλές γνώμες ενώ ίσως δυσκολεύεται να εκφράσει τα συναισθήματα του σωστά.
Το τελευταίο οφείλεται στη σχετική έλλειψη Νερού στο χάρτη και μπορεί αυτή ακριβώς
η έλλειψη να δείχνει τον τομέα όπου συγκεντρώνεται η προσπάθεια ώστε να καλυφτεί
το κενό και να υπάρξει ολοκλήρωση. Έτσι η ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων μπορεί
να μην έρχεται εύκολα, αν όμως δεν επιτευχθεί δεν θα υπάρξει ολοκληρωμένη λειτουργία.

Η υπεροχή του Αέρα σε σχέση με τη Φωτιά δεν είναι μεγάλη, τέσσερις πλανήτες αντί για τρεις,
γίνεται όμως φανερή όταν δούμε ότι σε ζώδια του Αέρα βρίσκονται ο Ήλιος, η Σελήνη, ο Ωροσκόπος
και το Μεσουράνημα, γι' αυτά όμως θα μιλήσουμε στα επόμενα μέρη αυτής της ανάλυσης.
Προς το παρών μπορούμε να πούμε ότι η υπεροχή του Αέρα και της Φωτιάς σε σχέση
με Νερό και Γη δίνει έναν έντονα Yang χαρακτήρα στο νέο κράτος κάτι που μεταφράζεται σε
εξωστρέφεια και συνειδητή δράση παρά αντίδραση. Είναι λοιπόν ένα κράτος
αποφασισμένο να παλέψει δυναμικά για να σταθεί στα πόδια του, κάτι που βέβαια
είχε ανάγκη να κάνει για να επιβιώσει.

Εκτός από τα τέσσερα Στοιχεία, τα ζώδια χαρακτηρίζονται και από τις τρεις Ποιότητες:
Παρορμητικότητα, Σταθερότητα και Μεταβλητότητα. Οι Ποιότητες αυτές δείχνουν κυρίως
τη στάση που έχει στη ζωή του ένας άνθρωπος.