Ο Ορφέας...

ΟΡΦΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Στην ορφική θεογονία τίποτα δεν είναι δυνατόν να λεχθεί για τη φύση της πρώτης αρχής που είναι τελείως άγνωστη και απόρρητη. Εκτός από αυτή την πρώτη αρχή που είναι αγέννητη σύμφωνα με την ορφική φιλοσοφία, οι αριθμοί αποτελούν αιώνιες και αναλλοίωτες πρώτες αρχές, θεωρία που οι Πυθαγόρειοι παραλαμβάνουν από τους ορφικούς αργότερα επεκτείνοντας την κυριαρχία των αρχών αυτών μέχρι τα αισθητά αντικείμενα. Κατα τον Ορφέα «η ουσία του αριθμού είναι μεν η αρχή προνοούσα για τον ουρανό, τη γη και την μεταξύ τους φύση, και επιπλέον η αρχή της ύπαρξης και των θείων και των Θεών και των δαιμόνων».(Ιαμβλ. Πυθαγορικού βίος 146-147).Ο Ορφέας είναι ο Θεμελιωτής της θεωρίας των αριθμών αντιστοιχώντας νοητές αρχές και αριθμούς αναγνωρίζοντας ότι με τους αριθμούς μπορούν να εκφραστούν οι άρρητες πνευματικές αρχές. Το ορφικό σύμπαν είναι άφθαρτο και αιώνιο. Η εξέλιξη του σύμπαντος συντελείται μέσα στο χρόνο με βάση ένα παγκόσμιο νόμο. Το σύμπαν είναι για τους ορφικούς ένας ζωντανός οργανισμός (αΐδιος ζωή) η ατέλειωτη ζωή, που παρέχει επίσης ζωή, σε κάθε δημιούργημα χάρις την πύρινη πνοή του (πυρίπνουν) όλα γεννιούνται από αυτό, υπάρχουν σε αυτό και παραμένουν σε αυτό μετά τον θάνατο. Ολόκληρο το σύμπαν διέπεται από ένα παγκόσμιο νόμο ο οποίος διασφαλίζει την τάξη του σύμπαντος. Όλα τα φαινόμενα, φυσικά, βιολογικά, ηθικά, διέπονται από μερικότερους νόμους, που συγκροτούν τον ένα και μόνο παγκόσμιο νόμο.

Οι φάσεις της δημιουργίας του κόσμου δίνονται από τις γενεαλογίες θεών που εκφράζουν τις δημιουργικές τους δυνάμεις των αρχών. Στην πρώτη θέση εμφανίζονται το ΥΔΩΡ και η ΥΛΗ από την οποία στερεοποιήθηκε η γη. Από αυτές τις δύο αρχές γεννήθηκε ο Χρόνος. Ο Χρόνος ενώθηκε με την Αδράστεια. Από την ένωση αυτή γεννιέται ο Αιθέρας, το Χάος και η Νύκτα. (Η διαφορετικά, όταν το φως έσκισε τον Αιθέρα φώτισε όλη την πλάση. Ο Ορφέας ονόμασε αυτό το φως Φάνητα). Στο τέλος αυτών των διαδοχών συναντάμε τον Διόνυσο Ζαγρέα.

Ο Θεός αυτός γιος του Δία και της Περσεφόνης, παιδί ακόμη, λαμβάνει από το Δία τη βασιλεία του κόσμου, εγκαινιάζοντας έτσι μια νέα περίοδο (6 εποχή), οι Τιτάνες τον ξεγελούν με έναν καθρέπτη και παρασύροντάς τον τον δολοφονούν. Εκείνος προσπαθώντας να ξεφύγει μεταμορφώνεται διαδοχικά (βρέφος, παλικάρι, έφηβος- Δίας, γέρο - Κρόνος φίδι, λιοντάρι, άλογο, τίγρης, ταύρος) ώσπου οι Τιτάνες τον αιχμαλωτίζουν με τη μορφή Ταύρου, και αφού τον διαμελίσουν τον καταβροχθίζουν. Η Αθηνά σώζει την καρδιά του ενώ στη συνέχεια ο θεός ανασυντίθεται με τη δύναμη του Δία. Ο Δίας κατακεραυνώνει τους Τιτάνες για το ανοσιούργημά τους και από την τέφρα τους αναμεμειγμένη με το αίμα του Διονύσου πλάθει το γένος των ανθρώπων.

Σε αυτό το μύθο για την προέλευση του ανθρώπου θεμελιώνεται η διπλή υπόσταση της ανθρώπινης φύσης θεία (διονυσιακή) και τιτανική. Από τον κόσμο των θεών η ψυχή του πέφτει στον κόσμο των γήινων υπάρξεων ενσαρκωμένη σε γήινο σώμα που είναι γι' αυτήν όργανο και φυλακή - τάφος, για να εξιλεωθεί για τις αμαρτίες της. Ο άνθρωπος οφείλει να απαλλαγεί από αυτό το σώμα, να νικήσει το τιτανικό στοιχείο μέσα του για να απελευθερώσει την ψυχή.

Το πεδίο αυτής της διεργασίας είναι ο κύκλος των μετενσαρκώσεων που με τις επίγειες δοκιμασίες και τις τιμωρίες και ανταμοιβές της ψυχής στον Αδη την ανεβάζουν σε ολοένα ψηλότερους κύκλους συνείδησης και ζωής.

Η ορφική διδασκαλία επιδιώκει λοιπόν την απελευθέρωση από αυτόν τον τροχό των μετενσαρκώσεων, τη λύτρωση από τις γήινες συνθήκες και την ένωση με το θείο στον ιερό γάμο της ψυχής με το Διόνυσο, το θεϊκό της νυμφίο, για τη μυστική αναγέννηση του Διονύσου.