17 Νοέμβρίου 1973

Άρθρο από το tvxs:

Η χούντα των Συνταγματαρχών επέβαλε καθεστώς στυγνής δικτατορίας στη χώρα από τις 21 Απριλίου 1967, όμως το 1973 η «παντοδυναμία» της άρχισε να κλυδωνίζεται.
Στις 14 Φεβρουαρίου 1973 φοιτητές στην Αθήνα ξεσηκώθηκαν και συγκεντρώθηκαν στο Πολυτεχνείο, ζητώντας την κατάργηση του Ν.1347, ο οποίος προέβλεπε την υποχρεωτική στράτευση των φοιτητών που ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δράση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.
Το πανεπιστημιακό άσυλο παραβιάστηκε από την αστυνομία, που εισήλθε στον χώρο του Πολυτεχνείου και προχώρησε στη σύλληψη έντεκα φοιτητών παραπέμποντάς τους σε δίκη με την κατηγορία της «περιύβρισης αρχής». Από αυτούς, οι οκτώ καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές, ενώ περίπου εκατό φοιτητές αναγκάστηκαν να διακόψουν τις σπουδές τους  και να ντυθούν στο χακί.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 21-22 Φεβρουαρίου, οι φοιτητές κατέλαβαν το κτίριο της Νομικής σχολής στην Αθήνα με συνθήματα: «Δημοκρατία», «Κάτω η Χούντα» και «Ζήτω η Ελευθερία». Παρά τη βίαιη επέμβαση της αστυνομίας και την επίσης βίαιη εκδίωξη των φοιτητών από το κτήριο της Νομικής, η αγωνιστικότητά τους δεν κάμφθηκε.

Η κατάληψη του κτιρίου της Νομικής, 21-22 Φεβρουαρίου 1973
Όπως φάνηκε από την ανταρσία στο Πολεμικό Ναυτικό και τη διαφυγή του καταδρομικού «Βέλος» στην Ιταλία τον Μάιο του 1973 καθώς και το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου στις αρχές Νοεμβρίου, που εξελίχθηκε σε παλλαική αντιδικτατορική διαδήλωση, η δυσαρέσκεια κατά του δικτατορικού καθεστώτος δεν περιοριζόταν στον φοιτητικό χώρο.

Ανταρσία του πληρώματος του αντιτορπιλικού «Βέλος» και αποχώρηση του από νατοϊκή άσκηση. Ο κυβερνήτης και μέλη του πληρώματος ζητούν πολιτικό άσυλο στην Ιταλία, 25/5/1973
Η εξέγερση του Νοεμβρίου
Η εξέγερση του Νοεμβρίου ξεκίνησε το πρωί της 14ης Νοεμβρίου του 1973. Το πρωί πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση φοιτητών στο προαύλιο του Πολυτεχνείου που κατέληξε σε κήρυξη αποχής από τα μαθήματα. Οι φοιτητές ζητούσαν να γίνουν εκλογές για τους φοιτητικούς συλλόγους τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους και όχι στα τέλη του επόμενου χρόνου, όπως είχε ανακοινώσει το δικτατορικό καθεστώς.
Ακολούθησαν συνελεύσεις φοιτητών στην Ιατρική και στη Νομική σχολή. Οι φοιτητές της Νομικής, εξέδωσαν ψήφισμα με το οποίο ζητούσαν την ανάκληση των αποφάσεων της Χούντας για τη διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών, εκδημοκρατισμό των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, αύξηση των δαπανών για την παιδεία στο 20% του προϋπολογισμού και ανάκληση του Ν.1347 για την -αναγκαστική- στράτευση των φοιτητών.
Όσο περνούσε η μέρα άρχισαν να μαζεύονται ολοένα και περισσότεροι φοιτητές στο Πολυτεχνείο, αλλά και άλλων πολιτών, ενώ η αστυνομία ματαίως επιχείρησε να εμποδίσει την προσέλευση του κόσμου.
Η απόφαση για την κατάληψη του Πολυτεχνείου πάρθηκε το απόγευμα. Οι πόρτες έκλεισαν και από τότε άρχισε η οργάνωση της εξέγερσης.
Εκλέχθηκε Συντονιστική Επιτροπή στην οποία μετείχαν 22 φοιτητές και δύο εργάτες με σκοπό να καθοδηγήσει τον αγώνα. Δημιουργήθηκαν ακόμη επιτροπές σε όλες τις σχολές για να οργανώσουν την κατάληψη και την επικοινωνία με την ελληνική κοινωνία. Οι σημαντικότερες αποφάσεις παίρνονταν από τις συνελεύσεις φοιτητών.
Ραδιοφωνικός σταθμός ξεκίνησε να λειτουργεί  αρχικά στο κτίριο του Χημικού και αργότερα στο κτίριο των Μηχανολόγων. Πολύγραφοι εγκαταστάθηκαν στο Πολυτεχνείο που δούλευαν μέρα-νύχτα για να πληροφορούν τους φοιτητές και τον υπόλοιπο κόσμο για τις αποφάσεις της Συντονιστικής Επιτροπής και των φοιτητικών συνελεύσεων.
Συγκροτήθηκαν συνεργεία φοιτητών που έγραφαν συνθήματα σε πλακάτ, σε τοίχους, στα τρόλεϊ, στα λεωφορεία και στα ταξί για να τα γνωρίσουν όλοι οι Αθηναίοι. Στο Πολυτεχνείο οργανώθηκε εστιατόριο και νοσοκομείο. Ομάδες φοιτητών ανέλαβαν την περιφρούρηση του χώρου, ξεχωρίζοντας τους ενθουσιώδεις και δημοκράτες Αθηναίους από τους προβοκάτορες.
Πλήθος κόσμου έτρεξε στο Πολυτεχνείο για να ενωθεί με τους φοιτητές, ενάντια στη Χούντα, ζητώντας «Δημοκρατία», «Ψωμί-παιδεία-ελευθερία» και φωνάζοντας «Κάτω η Χούντα».

Η Βραδυνή, Αθήνα, 16 Νοεμβρίου 1973
Η αντίδραση του καθεστώτος – Η επέμβαση
Η χούντα αντέδρασε άμεσα, αρχικά στέλνοντας μυστικούς πράκτορες να ανακατευθούν στο πλήθος που συνέρρεε στο Πολυτεχνείο ενώ επίσης ακροβόλησε σκοπευτές στα γύρω κτίρια.
Στις 16 Νοεμβρίου μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις επιτέθηκαν στο πλήθος που ήταν συγκεντρωμένο έξω από το Πολυτεχνείο με γκλομπς, δακρυγόνα και σφαίρες ντουμ-ντουμ, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να διαλυθούν

Όσοι έμειναν έστησαν οδοφράγματα ανατρέποντας τρόλεϊ και συγκεντρώνοντας υλικά από νεοανεγειρόμενες οικοδομές και άναψαν φωτιές και άναψαν φωτιές για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα.
Αργότερα η αστυνομία έκανε χρήση όπλων, χωρίς όμως να πετύχει τον στόχο της την καταστολή δηλαδή της εξέγερσης.
Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος σύντομα διαπίστωσε πως η αστυνομία αδυνατούσε να εισέλθει στο Πολυτεχνείο. Και αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον στρατό.
Κοντά στο σταθμό Λαρίσης συγκεντρώθηκαν τρεις μοίρες ΛΟΚ και μία μοίρα αλεξιπτωτιστών από τη Θεσσαλονίκη. Τρία άρματα μάχης κατέβηκαν από το Γουδί προς το Πολυτεχνείο. Τα δύο στάθμευσαν στις οδούς Τοσίτσα και Στουρνάρα αποκλείοντας τις πλαϊνές πύλες του Ιδρύματος και το άλλο έλαβε θέση απέναντι από την κεντρική πύλη.
Η Συντονιστική Επιτροπή των φοιτητών ζήτησε διαπραγματεύσεις, αλλά το αίτημά τους απορρίφθηκε.

Ψήφισμα της εργατικής συνέλευσης του Πολυτεχνείου, 17 Νοεμβρίου 1973
Η εισβολή
Στις 3 τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου το άρμα που βρισκόταν απέναντι από την κεντρική πύλη έλαβε εντολή να εισβάλλει. Έπεσε πάνω στην πύλη, την έριξε, παρασέρνοντας στο διάβα του μία κοπέλα που ήταν σκαρφαλωμένη στον περίβολο κρατώντας την ελληνική σημαία. Οι μοίρες των ΛΟΚ μαζί με ομάδες μυστικών και μη αστυνομικών εισέβαλαν στο Πολυτεχνείο και κυνήγησαν τους φοιτητές.

Οι φοιτητές προσπάθησαν, πηδώντας από τα κάγκελα, να διαφύγουν στις γύρω από το Πολυτεχνείο οδούς. Τους κυνηγούσαν αστυνομικοί, πεζοναύτες, ΕΣΑτζήδες. Αρκετοί σώθηκαν βρίσκοντας άσυλο στις γύρω πολυκατοικίες. Πολλοί συνελήφθησαν κα μεταφέρθηκαν στη Γενική Ασφάλεια και στην ΕΣΑ.
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Αστυνομίας στις 17 Νοεμβρίου συνελήφθησαν 840 άτομα. Ωστόσο, μετά τη Μεταπολίτευση, αξιωματικοί της Αστυνομίας, ανακρινόμενοι, ανέφεραν ότι οι συλληφθέντες ξεπέρασαν τα 2400 άτομα.

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα, 17 Νοεμβρίου 1973, ώρα 10.00 π.μ.
Οι νεκροί επισήμως ανήλθαν σε 34 άτομα. Στην ανάκριση που διενεργήθηκε το φθινόπωρο του 1975 εναντίον των πρωταιτίων της καταστολής εντοπίστηκαν 21 περιπτώσεις θανάσιμου τραυματισμού. Όμως τα θύματα πρέπει να ήταν πολύ περισσότερα, διότι πολλοί βαριά τραυματισμένοι, προκειμένου να διαφύγουν τη σύλληψη, αρνήθηκαν να διακομιστούν σε νοσοκομείο.

Παράθεση :

Διαβάστε επίσης: Οι νεκροί του Πολυτεχνείου & οι νεκροθάφτες της μνήμης τους

Μετά το Πολυτεχνείο
Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος κήρυξε στρατιωτικό νόμο, αλλά στις 25 Νοεμβρίου ανατράπηκε με πραξικόπημα. Πρόεδρος ορίστηκε ο αντιστράτηγος Φαίδων Γκιζίκης και πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος. Όμως ο ισχυρός άνδρας του νέου καθεστώτος ήταν ο διοικητής της Στρατιωτικής Αστυνομίας ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης, που επέβαλλε ένα καθεστώς σκληρότερο από εκείνο του Παπαδόπουλου.
Η πτώση
Η δικτατορία κατέρρευσε στις 23 Ιουλίου του 1974 αφού είχε ήδη προηγηθεί η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ο Γκιζίκης και ο αντιστράτηγος Ντάβος, διοικητής του Γ' Σώματος Στρατού, κάλεσαν τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέψει στην Ελλάδα για να επαναφέρει τη δημοκρατική διακυβέρνηση.
Πηγή: Βλάσης Βλασίδης, «Η εξέγερση του Πολυτεχνείου»,Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Φωτογραφίες: Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, ΑΣΚΙ

Η Δοκιμή - The Rehearsal του Jules Dassin

"Η δοκιμή" είναι περισσότερο ντοκουμέντο παρά ταινία, μια προσπάθεια αναπαράστασης των γεγονότων πριν, κατά και μετά το Πολυτεχνείο. Γυρισμένη σε άσπρο-μαύρο, εστιάζει πολύ στα πρόσωπα και τις σκηνές χρωματίζει ο φωτισμός.

Η υπόθεση αρχικά μιλάει για κάποιους ανθρώπους (επαγγελματίες του κινηματογράφου και ερασιτέχνες-φοιτητές) που ξεκινούν να φτιάξουν μία ταινία ντοκυμαντέρ για να απ-εικονίσουν τα γεγονότα πριν, κατά και μετά το Πολυτεχνείο, εξελίσσεται όμως σε δραματοποιημένο ρεπορτάζ.

Ίσως μεταγενέστερα να έγιναν πιο ζωντανές καταγραφές και περιγραφές, η "Δοκιμή" όμως γυρίστηκε το 1974.
Εμφανίζονται διάφοροι γνωστοί ξένοι ηθοποιοί (κυρίως διαβάζοντας ποίηση -- ο Λόρενς Ολίβιε διαβάζει Σεφέρη -- και γράμματα απλών ανθρώπων, όπως ο Μαξιμίλιαν Σελ), οι Μερκούρη, Ντασέν, Θεοδωράκης, Μαρκόπουλος και άλλοι γνωστοί και άγνωστοι."




<<'Ολος ο κόσμος πρέπει να μάθει:
Όταν υπάρχουν ανοιχτές πληγές...
πληγώνονται τα μάτια που τις βλέπουν.>>

The Revolution:
Wake up boys, there's a light at the window,
I can hear someone knocking on the door,
There are voices in the street,
And the sound of running feet,
And they whisper the word - "Revolution!"
There are men coming down from the valleys,
There are tall ships lying off the coast,
And they carry the light,
In the dark of the night,
Like a whisper in the wind - "Revolution!"
Bring my gun and a handful of silver,
By the sea we will gather for the fight,
It's been so many years, so many tears,
We have lost once before,
Now we'll settle the score,
When our cannons will roar - "Revolution!"


"Light A Fire"
Watch, and wait, get ready for the sign,
There are many here among us now,
Who have not seen the light,
We must send the word to all the people in the land,
Go to every hill and mountain,
For the time is now at hand,
To light a fire!
Light a fire,
Light a fire!
Let us march the road up the rocky hill tonight,
Under cover of the darkness,
We will slip behind the lines,
And we will take the men who have stolen our land,
For the years of domination,
Hit them right between the eyes,
And light a fire!
Light a fire,
Light a fire,
They will see through the world!

"Liberty"
Roll away the dawn,
Roll away the dawn, and let me see,
The land of the free,
Has anything changed at all;
Sweet liberty,
Sweet liberty is in our hands,
It's part of the plan,
Or is it a state of mind?
Horses and men,
Horses and men are on the field,
They didn't yield,
Many have fallen here;
Never forget,
Never forget what they have done,
The time will come,
When it will change again,
Never forget!