Μαύρη Σελήνη...

Καταρχήν η Μαύρη Σελήνη δεν υπάρχει! Αστρονομικά μιλώντας, δεν πρόκειται για κάποιο ουράνιο σώμα, αλλά για το σημείο το οποίο παραμένει άδειο ή ακάλυπτο από τη τροχιά της σελήνης γύρω από τη γη. Ο συμβολισμός της ωστόσο έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον και αστρολογικά μιλώντας ανταποκρίνεται σε μια βαθιά ψυχική πραγματικότητα. Καταρχήν υπάρχει στη Μαύρη Σελήνη η λέξη Σελήνη.

Η Σελήνη συνδέεται στην Αστρολογία με το ασυνείδητο, το παρελθόν, την ευαισθησία και το θηλυκό κομμάτι της ψυχής (φαντασία, μνήμη, μητρότητα, στοργή). Ο Philippe Granger, Γάλλος ψυχαναλυτής και αστρολόγος, προχώρησε τη σύνδεση της Μαύρης Σελήνης με τον ανθρώπινο ψυχισμό φτάνοντας μέχρι την ενδομήτρια ζωή, την περίοδο δηλαδή πριν από τη γέννηση, σ' αυτό που ο ίδιος ονομάζει «αταραξία της μητρικής κοιλιάς». Πρόκειται για μια κατάσταση ευτυχίας του εμβρύου, μιας βαθιάς αταραξίας που το βρέφος αισθάνεται μέσα στο αμνιακό υγρό. Από τη στιγμή που το παιδί γεννιέται χρειάζεται να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο. Αυτή η πράξη προεικονίζει την αποκοπή από πολλά άλλα αόρατα νήματα που ο καθένας από μας καλείται να πραγματοποιήσει στη ζωή του προκειμένου να γίνει πιο αυτόνομος. Όμως κάθε νέα γέννηση φέρνει και τη νοσταλγία της προηγούμενης, «εμβρυακής» κατάστασης όπου ζούσαμε λιγότερο αυτόνομοι, λιγότερο υπεύθυνοι και πιο προστατευμένοι, όπως θέλαμε να πιστεύουμε.

Στην αστρολογία, όπως άλλωστε στη Καμπάλα και στον εσωτερισμό, ο συμβολισμός της Μαύρης Σελήνης έχει να κάνει μ' αυτή την ανάγκη της αποκοπής από κάθε ομφάλιο λώρο προκειμένου να γίνει μια πραγματική γέννηση. Πολλές φορές ο πειρασμός που συνδέεται με τη Λίλιθ έχει να κάνει με το να θέλουμε να αποφύγουμε αυτή τη γέννηση και με το να προσπαθούμε να παρατείνουμε τη διαμονή μας σ' ένα «καταφύγιο» που μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα μπορεί να γίνει και βάλτος, δηλαδή ένας χώρος σήψης. Η Μαύρη Σελήνη είναι επίσης ταυτισμένη με ένα άλλο αρχαϊκό σύμβολο, αυτό της πτώσης στο κενό, μιας επώδυνης διαδικασίας κατά τη διάρκεια της οποίας χάνουμε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας και δε ξέρουμε πού, πότε και αν θα ξαναπατήσουμε σε σταθερό έδαφος. Η πτώση αυτή στο κενό μπορεί να είναι λυτρωτική αν αφήσουμε η πτώση να παρασύρει ό,τι έχει κάνει το κύκλο του και έχει σαπίσει. Η διαδικασίες αυτές δεν επιτελούνται σε συνειδητό ή ημισυνειδητό επίπεδο όπως αυτές της Σελήνης, αλλά στο χώρο της πλήρους ασυνειδησίας. Εκεί υπάρχουν οι φυλετικές καταβολές και το συλλογικό υποσυνείδητο, βρισκόμαστε δηλαδή στο Κάτω Κόσμο της ανθρώπινης ψυχής, στο ίδιο μήκος κύματος που λειτουργεί και ο Πλούτωνας. Άλλωστε, όπως λέει και ο Joelle de Gravelaine, η Λίλιθ «περιγράφει τη σχέση μας με το απόλυτο, το πώς το θυσιάζουμε μέσα μας ως τέτοιο, και δείχνει πώς αφήνουμε πράγματα πίσω μας».


Στη Μαύρη Σελήνη υπάρχει και η λέξη «Μαύρη» που συχνά προκαλεί φόβο. Στην ιουδαϊκή μυθολογική παράδοση, η Λίλιθ ήταν η ερωμένη του Σατανά, με τους αναρίθμητους εραστές με τους οποίους διατηρούσε μια αμιγώς σαρκική σχέση η οποία δε βασιζόταν στην απόλαυση (όπως γίνεται στο αστρολογικό δίπολο Άρη-Αφροδίτης), αλλά στον απύθμενο θυμό της για το αρσενικό και στην επιθυμία της να το ευνουχίσει. Για τη Λίλιθ κανένας άντρας δεν ήταν αρκετός. Επίσης, είχε ως χόμπι στον ελεύθερο χρόνο της να σκοτώνει παιδιά, κυρίως βρέφη. Σίγουρα δεν πρόκειται για ειδυλλιακή φιγούρα για ραντεβού, αλλά αν δούμε αυτές τις εικόνες συνδυαστικά κάτω από το πρίσμα της συγκριτικής θρησκειολογίας και της ψυχολογίας του βάθους, όπως κάνει η Liz Greene, αντιλαμβανόμαστε πως έχουμε να κάνουμε με μια πτυχή της Μεγάλης Θεάς.

Στις απαρχές της ανθρώπινης ύπαρξης λατρευόταν η Μεγάλη Θεά, η Γη, την οποία πλέον αγνοούμε πληρώνοντας το θλιβερό τίμημα της οικολογικής καταστροφής. Στη συνέχεια η Μητέρα-Θεά, σύμβολο της εποχής της μητριαρχίας, υποκαθίσταται από τον «πατερούλη Θεό», το Γιαχβέ, τον Θεό-Πατέρα, τον Αλλάχ. Ήταν η στιγμή που ο άνθρωπος ευνούχισε τη γήινη υπόστασή του και τη θεώρησε αμαρτωλή. Έστρεψε λοιπόν το βλέμμα αποκλειστικά προς την επουράνια σωτηρία. Τα ελάχιστα κατάλοιπα της πρώτης του θεολογικής σκέψης παρέμειναν στη λατρεία της Παναγίας, αποξενωμένα ωστόσο από την αρχική σύλληψη του θηλυκού, αφού αυτό αποκτούσε αξία πλέον μόνο μέσω της παρθενίας, την έλλειψη δηλαδή της ένωσης και της σύγκρουσης με το αρσενικό.


Η ΜΑΥΡΗ ΣΕΛΗΝΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ

Από το πλατωνικό Συμπόσιο ξέρουμε πως ο έρωτας είναι γιος του Πόρου και της Πενίας. Από τη μία δηλαδή υπάρχει η φτώχεια και η αδυναμία διεξόδου κι από την άλλη εμφανίζεται ένα ψυχικό πέρασμα. Ο Γάλλος ψυχαναλυτής Jacques Lacan, συνέχισε αυτό το συλλογισμό καταλήγοντας στο ότι η επιθυμία γεννιέται απ' το κενό και την έλλειψη. Ένα εσωτερικό κενό που δε ταυτίζεται όμως με την απουσία, τη ματαίωση ή τη στέρηση. Αστρολογικά οι τελευταίες έννοιες ταυτίζονται με τον Κρόνο, πλανήτη από αποστερεί, μειώνει, εμποδίζει, λογοκρίνει, ματαιώνει και σε τελική ανάλυση δομεί. Αλλά αυτού του είδους η ματαίωση προκαλεί μόνο ανάγκη, η οποία καμία σχέση δεν έχει με την επιθυμία. Η ανάγκη μας κάνει να πούμε: «Έχω ανάγκη από φαγητό, στοργή ή να κάνω έρωτα». Η επιθυμία αντίθετα είτε είναι άναρθρη, είτε εκφράζεται αινιγματικά και ελλειπτικά, ποτέ όμως μονοσήμαντα.

Ένα «Σε θέλω» που ανοίγει περισσότερο στο ερωτηματικό παρά στη κατάφαση. Η Μαύρη Σελήνη ταυτίζεται μ' αυτό το περίφημο κενό ή ερωτηματικό, σημείο πτώσης από τις βεβαιότητες μας ή εστια φόβου καθώς οι συνηθισμένες ανάγκες μας παύουν να ικανοποιούνται όπως πριν. Από τη στιγμή που το ανικανοποίητο και το άγνωστο εισβάλλουν στις ζωές μας αναγκαζόμαστε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να κόψουμε τον «ομφάλιο λώρο» των βεβαιοτήτων για το ποιες είναι οι πραγματικές μας ανάγκες. Αν καθυστερήσουμε πολύ σε αυτή τη κατάσταση αναμονής και φοβόμαστε να πάμε παρακάτω, υπάρχουν δυσάρεστες συνέπειες: πόνος, έλλειψη κινήτρων για ζωή, επαναληπτικότητα. Άλλωστε, η παρατεταμένη επαφή με τη σκοτεινή πλευρά της Λίλιθ συνδέεται με τη μηχανική επανάληψη συμπεριφορών που διαιωνίζουν το συναίσθημα του ανικανοποίητου. Να τρως ή να κάνεις έρωτα χωρίς να απολαμβάνεις, μηχανικά, να κάνεις αδιάφορα πράγματα τα οποία αργότερα δεν θυμάσαι, να προσπαθείς να ξεφύγεις από κάτι που σε κυνηγάει και που δεν έχει όνομα. Είναι σαν να παραμένεις αιχμάλωτος μιας κατάστασης ένωσης ή χυσίματος με το αρχέτυπο της Θανατηφόρας Μητέρας που ρουφάει κάθε επιθυμία για νέα ζωή (έρωτας) και σε κρατάει φυλακισμένο σε μια σκοτεινή μήτρα.

Αν πάλι κοπεί πρόωρα αυτή η συμβολική κλωστή, πάλι υπάρχουν συνέπειες, αλλά σαφώς λιγότερες. Ταλαιπωρίες ή δυσκολίες που συνδέονται με βιαστικές επιλογές αφού το εύρος και ο πλούτος των καρμικών μαθημάτων της Μαύρης Σελήνης δεν έγιναν πλήρως αντιληπτά. Είναι οι περιπτώσεις όπου η φυγή και ο πανικός παίρνουν
τα ηνία και ο άνθρωπος αντιδρά σπασμωδικά. Είναι σαν η διακοπή της επαφής να γίνεται πρόωρα και να αποστερείται ο άνθρωπος και από την ένωση με το αρχέτυπο της «Καλής», εσωτερικευμένης Μητέρας, αυτής που μας προσφέρει έναν εσωτερικό χώρο ασφάλειας και ηρεμίας. Γι' αυτό και είναι χρήσιμο να συνεξετάζεται η θέση της Μαύρης Σελήνης στον αστρολογικό χάρτη με αυτόν της Σελήνης.

Συνήθως η κατάλληλη στιγμή για να πηδήξουμε στο κενό του ερωτηματικού, του αγνώστου και του έρωτα έρχεται όταν ακούσουμε μια εσωτερική φωνή που μας λέει πως έφτασε ο κόμπος στο χτένι και μας ωθεί να πάρουμε νέες πρωτοβουλίες όχι απλά για να βγούμε από το τέλμα, αλλά κυρίως γιατί κάτι αόρατο μας σπρώχνει να επιθυμούμε και να θέλουμε να είμαστε ορατοί. Γι' αυτό και η Αφροδίτη πρέπει επίσης να συνεξετάζεται σε σχέση με τη Μαύρη Σελήνη. Σ' αυτό ακριβώς το σημείο βρίσκεται και η μεγάλη προσφορά της Μαύρης Σελήνης στις ζωές μας. Με το να μας σπρώχνει μηχανικά να επαναλαμβάνουμε άδειες από κάθε νόημα και στερημένες από χαρά συμπεριφορές, μας δίνει τη δύναμη να αποκοπούμε από το κομμάτι μας το κολλημένο σ' ένα μαύρο παρελθόν, μιας άρνησης προερχόμενης πολλές φορές κι από προηγούμενες ζωές. Εκεί που απλά ικανοποιούσαμε τις ανάγκες μας σε ένα υλιστικό επίπεδο χωρίς ίχνος εσωτερικής φώτισης και πνευματικότητας, ωθούμαστε σε τελική ανάλυση σε μια αυτόνομη διάσταση ύπαρξης. Εκεί, όπου πιο ώριμοι και σίγουροι για τον εαυτό μας, με την αίσθηση της εσωτερικής εμπειρίας, μπορούμε να πιάσουμε τη ζωή απ' τα μαλλιά και αυτή η ζωή να έχει νόημα, ελπίδα και εσωτερικό φως. «Όσο πιο χαμηλά πέφτεις, τόσο πιο ψηλά ανεβαίνεις».