Αθηνά Παλλάδα.

Την ένδοξη θεά Αθηνά Παλλάδα αρχίζω να εξυμνώ


Η γέννηση της Αθηνάς

Σύμφωνα με την διήγηση του Ησιόδου στη Θεογονία (886) «Κι' ο Δίας, των θεών ο βασιλιάς, πρώτη γυναίκα του τη Μήτι επήρε, που ήξερε περισσότερα πράγματα απ' όλους τους θεούς και τους θνητούς ανθρώπους. 
Μα όταν ήτανε να γεννήση τη θεά τη γλαυκομάτα Αθηνά, τότε με απάτη ξεγελώντας την καρδιά της και γλυκόλογα, την έριξε μέσ' στην κοιλιά του κατά τη συμβουλή της Γής και τ' αστερόσπαρτου Ουρανού, που τον συμβούλεψαν έτσι για να μη πάρη άλλος, παρ' ο Δίας, από τους θεούς που αιώνια ζούνε, τη βασιλική τιμή. 
Γιατί ήτανε πεπρωμένο να γεννήση σοφώτατα παιδιά η Μήτις, πρώτα τη γλαυκόματη κόρη την Τριτογένεια, πόχει όμοια με τον πατέρα της ορμή κι όμοια σοφή τη σκέψη, μα ύστερα θα γεννούσεν ένα παιδί που θα γινόνταν βασιλιάς και των θεών και των ανθρώπων και θάχε την ψυχή του ακαταδάμαστη. 
Μα πρόφτασεν ο Δίας και την έρριξε μέσ' στην κοιλιά του, για να του λέη πάντοτε η θεά κάθε καλό ή κακό που τον περιμένει.» (μετάφραση στα νέα ελληνικά Π. Λεκατσάς).
 Και παρακάτω αναφέρει (924) «Κι ο ίδιος από το κεφάλι του γέννησε τη γλαυκόματη Τριτογένεια, τη φοβερή, που κυνηγάει τις μάχες, π' οδηγεί τους στρατούς, την ακούραστη, τη σεβαστή θεά που αγαπάει τους θόρυβους και τους πολέμους και τις μάχες.»
Ο Ομηρικός Ύμνος στην Αθηνά μας παραδίδει την περιγραφή της γέννησης της θεάς:
«Την ένδοξη θεά Αθηνά Παλλάδα αρχίζω να εξυμνώ
την γλαυκομμάτα πάνσοφη με την αμείλικτη καρδιά
την σεβαστή παρθένα πολιούχο την αντρειωμένη
την Τριτογένεια, που μόνος του ο Ζεύς ο συνετός τη γέννησε
απ' το σεπτό κεφάλι του, με πανοπλία πολεμική
χρυσή αστραφτερή· και σέβας όλους τους αθάνατους κυρίεψε
καθώς την είδανε· κι αυτή μπρος στον ασπιδοφόρο Δία
με βία πετάχτηκε απ' το αθάνατο κεφάλι του
τ' ακόντιό της σείοντας το οξύ· τότε ο ψηλός τραντάχτηκε Όλυμπος
φριχτά απ' την οργή της γλαυκομάτας, και η γή τριγύρω
βούιξε φοβερά, κι ανακινήθηκεν ο πόντος
απ' ολοπόρφυρα κύματα ταραγμένος ενώ το αλμυρόνερο ξεχύθηκε
αιφνίδια· κι ο λαμπρός γιός του Υπερίωνα σταμάτησε
τους ίππους τους γοργόποδους πολύ καιρό, ωσότου η κόρη
απ' τους αθάνατούς της ώμους πέταξε τα θεϊκά της όπλα
η Αθηνά η Παλλάς· και χάρηκε ο πολύνοος Ζεύς.»
(μετάφραση Δ.Π.Παπαδίτσας - Ελένη Λαδιά - εκδ. Εστίας)



Η Αθήνα πήρε το όνομά της, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία από τον ανταγωνισμό που είχε η θεά Αθηνά με τον θεό Ποσειδώνα για το ποιος θα γίνει προστάτης της πόλης.  Ο μύθος λέει ότι ο Ποσειδώνας έδωσε μια πηγή με αλμυρό νερό, χτυπώντας τον ιερό βράχο της Ακρόπολης με την τρίαινά του, ενώ η Αθηνά, αγγίζοντας το έδαφος του ιερού βράχου με το δόρυ της, έκανε να φυτρώσει μια ελιά, σύμβολο ειρήνης και ευημερίας.  Ο λαός της Αθήνας και ο Κέκροπας, ο πρώτος βασιλιάς της, επέλεξαν την Αθηνά ως προστάτιδά τους και έτσι η πόλη πήρε το όνομά της. -

Η Αθήνα πήρε το όνομά της, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία από τον ανταγωνισμό που είχε η θεά Αθηνά με τον θεό Ποσειδώνα για το ποιος θα γίνει προστάτης της πόλης. 
 Ο μύθος λέει ότι ο Ποσειδώνας έδωσε μια πηγή με αλμυρό νερό, χτυπώντας τον ιερό βράχο της Ακρόπολης με την τρίαινά του, ενώ η Αθηνά, αγγίζοντας το έδαφος του ιερού βράχου με το δόρυ της, έκανε να φυτρώσει μια ελιά, σύμβολο ειρήνης και ευημερίας. 
 Ο λαός της Αθήνας και ο Κέκροπας, ο πρώτος βασιλιάς της, επέλεξαν την Αθηνά ως προστάτιδά τους και έτσι η πόλη πήρε το όνομά της. 



Η Αθηνά, κατά την Ελληνική μυθολογία, ήταν η θεά της σοφίας, της στρατηγικής και του πολέμου. Παλαιότεροι τύποι του ονόματος της θεάς ήταν οι τύποι Ἀθάνα (δωρικός) και Ἀθήνη, το δε όνομα Ἀθηνᾶ, που τελικά επικράτησε, προέκυψε από το επίθετο Ἀθαναία, που συναιρέθηκε σε Ἀθηνάα > Ἀθηνᾶ.
   Στον πλατωνικό Κρατύλο το όνομα Αθηνά ετυμολογείται από το Α-θεο-νόα ή Η-θεο-νόα, δηλαδή η νόηση του Θεού, αλλά η εξήγηση αυτή είναι παρετυμολογική. Η επιστημονική βιβλιογραφία θεωρεί το θεωνύμιο προελληνικό και αγνώστου ετύμου.
Συσχετίζεται από τους Ετρούσκους με τη θεά τους Μένρβα και αργότερα από τους Ρωμαίους ως Μινέρβα, συμβολίζεται από μια κουκουβάγια, έφερε μια ασπίδα από δέρμα κατσίκας, ονομαζόμενη Αιγίς που της είχε δοθεί από τον πατέρα της και συνοδεύεται από τη θεά Νίκη. 
Η Αθηνά συχνά βοήθησε ήρωες. Είναι οπλισμένη, ποτέ ως παιδί, πάντα παρθένος. Ο Παρθενώνας στην Αθήνα είναι ο πιο διάσημος ναός αφιερωμένος σ' αυτήν. 
Ποτέ δεν είχε σύντροφο ή εραστή, αν και μια φορά ο Ήφαιστος προσπάθησε και απέτυχε.



Χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου (περ. 440-438 π.Χ.)

Το λατρευτικό άγαλμα που στήθηκε εντός του Παρθενώνος, έργο του περίφημου γλύπτη Φειδίου, είχε ύψος γύρω στα 12 μ. Ο σκελετός του ήταν ένας τεράστιος ξύλινος ιστός μπηγμένος στο έδαφος.  
Τα γυμνά μέρη του σώματος της θεάς ήταν καμωμένα από ελεφαντόδοντο, το δέ ένδυμά της από χρυσό. 
Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του αγάλματος, ο Φειδίας κατηγορήθηκε ότι είχε υπεξαιρέσει μέρος του χρυσού που του είχε δοθεί για την κατασκευή του (437 π.Χ.). Στα 295 π.Χ. ο τύραννος Λάχαρης, διορισμένος από τον βασιλέα της Μακεδονίας Κάσσανδρο ως τοποτηρητής της Αθήνας, αφαίρεσε τα χρυσά τμήματα του αγάλματος προκειμένου να «εκπορήση χρημάτων» (δηλ. για την κοπή νομίσματος)· τα τμήματα αυτά αποκαταστάθηκαν σύντομα (πολύ πιθανόν το 290 π.Χ.), αφού χύθηκαν μέσα στα ίδια καλούπια με τα πρωτότυπα. 
Τον 5ο αι. μ.Χ. η χρυσελεφάντινη Αθηνά μεταφέρθηκε από τους χριστιανούς στην Κωνσταντινούπολη.
 Έκτοτε χάνονται τα ίχνη της. 
Φαίνεται ότι βάθρο του αγάλματος δέχτηκε κάποια στιγμή ριζικές επισκευές, κατά πάσα πιθανότητα μετά από μεγάλη πυρκαγιά. 
Δεν αποκλείεται και το ίδιο το άγαλμα να υπέστη σοβαρές ζημιές ή ακόμη και να καταστράφηκε ολοσχερώς, παραμένει όμως άγνωστο αν – σε περίπτωση που όντως καταστράφηκε το φειδιακό πρωτότυπο – κατασκευάστηκε άλλο προς αντικατάστασή του. 
Δεδομένου ότι το πρωτότυπο έργο έχει πλέον χαθεί, είμαστε σε θέση να σχηματίσουμε μία εικόνα – έστω και αμυδρή – γι’ αυτό με βάση τα υπάρχοντα αντίγραφα (πρωτίστως αυτό του Βαρβακείου) και τις περιγραφές του Παυσανίου και του Πλινίου.
Η θεά παριστάνεται σε όρθια στάση, στραμμένη προς την ανατολική θύρα του Παρθενώνος, φορώντας δωρικό πέπλο με μακρύ απόπτυγμα ζωσμένο με φίδι.
 Το στήθος της καλύπτει η αιγίδα με το γοργόνειο, όπου συναντάμε και πάλι φίδια.
Το κράνος της έχει τριπλό λοφίο, του οποίου το μεσαίο τμήμα απολήγει σε Σφίγγα και στα δύο πλαϊνά σε μορφές φτερωτών αλόγων (πήγασοι). 
Στο δεξιό της χέρι, που στηριζόταν είτε στο ιερό της φίδι είτε σε κίονα, κρατάει φτερωτή Νίκη. 
Με το αριστερό της κρατά δόρυ και στηρίζει την άντυγα της ασπίδας της, που φέρει ως επίσημα γοργόνειο ενώ φίδι, ο Εριχθόνιος, περιελίσσεται στο εσωτερικό τμήμα της. 
Το εσωτερικό της ασπίδας διακοσμούσε ανάγλυφη ή ζωγραφική (πάνω σε δέρμα) παράσταση Γιγαντομαχίας (σύγκρουση θεών και Γιγάντων), στο δέ εξωτερικό της απεικονιζόταν επίσης σε ανάγλυφο Αμαζονομαχία (αγώνας των Αθηναίων εναντίον των Αμαζόνων). 
Σύμφωνα με την παράδοση, το άγαλμα πατούσε σε μνημειακή βάση ύψους 1,20μ., την οποία κοσμούσε περιμετρικά ανάγλυφη απεικόνιση του μύθου της γέννησης της Πανδώρας.
 Τέλος, τα τυρρηνικά σανδάλια της θεάς έφεραν παράσταση Κενταυρομαχίας (μάχη μεταξύ Λαπίθων και Κενταύρων). Μπροστά από το άγαλμα υπήρχε δεξαμενή νερού για την διατήρηση της υγρασίας του ελεφαντόδοντου.
Πέρα από τις σπουδαίες καλλιτεχνικές του αρετές, το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου, η οποία παρουσιάζεται πολυδιάστατη και πολυσήμαντη με τα σύμβολα και τις διάφορες λειτουργίες της, συμπυκνώνει κατά τον καλύτερο τρόπο τις αρχές του αθηναϊκού κράτους και τις θέσεις της αθηναϊκής πολιτικής στην πιό λαμπρή και ένδοξη φάση της ιστορίας της πόλης.


Προοπτική αναπαράστασης (πάνω) και τομή (κάτω) του Παρθενώνος, με το λατρευτικό άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου, έργο του Φειδίου, στο κέντρο του βάθους του σκηνικού.


Ο Κέκροπας εικονίζεται στα αριστερά, μισός άνθρωπος μισός φίδι.
 Μαζί με την Αθηνά παίρνει μέρος σε μια μυστική τελετουργία μπροστά στην ελιά.
 Στα χέρια του κρατάει μικρό αρνί για τη θυσία. Στη ρίζα της ελιάς βρίσκεται το κιβώτιο με τον Εριχθόνιο, που η Αθηνά εμπιστεύτηκε στις θυγατέρες του. Δεξιά μια γυναίκα, η Ζευξίππη(;) κρατάει τα όπλα της θεάς.

ΣΗΜΕΡΑ 9-8ου ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΓΕΝΝΕΘΛΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ..
Η ΣΟΦΙΑ..
Η ΑΦΥΠΝΙΣΗ... 
Η ΠΟΛΕΜΙΣΤΡΙΑ...
ΧΡΟΝΙΑ ΑΙΩΝΙΑ ΚΑΙ ΑΠΕΙΡΑ ΘΕΙΚΗ ΑΘΗΝΑ...