Ο Προμηθέας Τιτάνας.

Η μυθική φιγούρα που διδάσκει τα σημαντικότερα αρχετυπικά μαθήματα για το ζώδιο είναι ο Προμηθέας, ο Πυρφόρος Τιτάνας που προσέφερε στην ανθρωπότητα το θεϊκό δώρο της φωτιάς. Όμως αν σταθεί κάποιος μόνο σε αυτό το μύθο θα έχει κλείσει τα μάτια του σε σημαντικές ψυχολογικές προεκτάσεις που απασχολούν το ζώδιο. Ο Προμηθέας ήταν υιός του Τιτάνα Ιαπετού και της Ωκεανίδας Κλυμένης.

Εκτός από τον ίδιο ο Ιαπετός είχε για παιδιά τον Άτλαντα, τον Μενοίτιο και τον Επιμηθέα. Ιδιαίτερα η μυθική φιγούρα του Επιμηθέα είναι εξαιρετικής σημασίας.

Σύμφωνα με την μυθολογία ο Προμηθέας τάχθηκε στο πλευρό των Θεών κατά την Τιτανομαχία και γι' αυτό ο Δίας τον είχε σε πολύ μεγάλη υπόληψη. Μετά το τέλος της Τιτανομαχίας δημιουργήθηκε η ανθρωπότητα κατ' εικόνα των Θεών (Χρυσό γένος) καθώς και τα ζώα από τα υλικά της φωτιάς και της ύλης. Όταν κλήθηκαν όλα τα όντα της Γης να βγουν στο φως, ανατέθηκε από τους Θεούς στον Προμηθέα και τον Επιμηθέα να δώσουν στο καθένα τα χαρακτηριστικά που έπρεπε να έχει ώστε να ζουν μεταξύ τους αρμονικά.

Ο Επιμηθέας έπεισε τον αδελφό του να αναλάβει μόνος αυτό την αποστολή κι έτσι βάπτισε το κάθε ζώο και τους απέδωσε τα χαρακτηριστικά που ήθελε ο ίδιος. Όμως όταν έφτασε τελικά η ώρα του ανθρώπου, δεν είχε τίποτα πλέον να προσφέρει παρά λίγες τρίχες και ανίσχυρα νύχια. Μετά από αυτό το λάθος του αδερφού του, ο Προμηθέας ανέλαβε τον αδύναμο Άνθρωπο κάτω από την προστασία του.

Η νεογέννητη ανθρωπότητα φάνταζε στα μάτια του Προμηθέα αδικημένη και αδύναμη μπροστά στις δυνάμεις της φύσης και τις δυνατότητες των άλλων ζώων και προσπάθησε με διάφορα τεχνάσματα να εκμαιεύσει την εύνοια των Θεών. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τον Ησίοδο (Θεογονία, στίχοι 535 - 569) όταν οι άνθρωποι έμαθαν ότι πρέπει να προσφέρουν θυσίες στους Θεούς τέθηκε το ζήτημα πια κομμάτια των ζώων θα προσφέρονται από τους ανθρώπους και ποια θα τα τρων οι ίδιοι.

Ο Προμηθέας λοιπόν ξεγέλασε το Δία προς εύνοια των ανθρώπων. Σε ένα πιάτο τοποθέτησε τα κόκαλα ενός βοδιού και τα τύλιξε με θελκτικό εύγευστο λίπος και στο άλλο έβαλε τα καλύτερα κομμάτια του κρέατος και τα τύλιξε με το δέρμα του ζώου. Ο Δίας κατέβηκε από τον Όλυμπο στη Μηκώνη σύμφωνα με τον Ησίοδο (στην Σικυώνα σύμφωνα με άλλο μύθο) για να διαλέξει.

Ο Προμηθέας Τιτάνας. Prometheus-Hercules

Παρασυρόμενος από την εξωτερική εμφάνιση του φαγητού προτίμησε το πιάτο με τα κόκαλα αλλά όταν κατάλαβε το σφάλμα του ήταν ήδη αργά και γι' αυτό από την αρχαιότητα οι Έλληνες προσέφεραν για θυσία τα κόκαλα και το λίπος του ζώου. Ο Δίας είπε στον Προμηθέα πως για τιμωρία θα κρύψει για πάντα από την ανθρωπότητα τη φωτιά (στην αρχαιότητα συμβολίζει την γνώση, τη λογική, τη νόηση).

Ακολούθως όμως ο Προμηθέας έκλεψε την φωτιά από τον Όλυμπο και την έκρυψε σε ένα κούφιο καλάμι για να την μεταφέρει στη γη. Τελικά ο Προμηθέας προσέφερε τη φωτιά στους ανθρώπους για να αντισταθμίσει την αδικία του αδερφού του Επιμηθέα απέναντι τους. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι η φωτιά δεν είναι το μόνο δώρο του Προμηθέα στους ανθρώπους.

Στην τραγωδία του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης», ο αλυσοδεμένος Προμηθέας μονολογεί και αναφέρει πως έσωσε τους ανθρώπους από την εξαφάνιση τους, την οποία επιθυμούσε ο Δίας αλλά και προσέφερε στους ανθρώπους τις τέχνες του πολιτισμού, τη γραφή, τα μαθηματικά, τη γεωργία, την ιατρική και την επιστήμη.

Ο Προμηθέας Τιτάνας. Prometheus3Griepenkerl

Η οργή του Δία δεν είχε προηγούμενο για αυτή την κίνηση του Προμηθέα. Όπως αναλυτικά αναφέρει ο Ησίοδος στο έργο του «Έργα και Ημέρες», για να τιμωρήσει τον ίδιο τον αιχμαλώτισε με αλυσίδες στην κορυφή του Καυκάσου. Εκεί ένας αετός ερχόταν κάθε μέρα και του κατασπάραζε το συκώτι. Όμως ο Προμηθέας όντας Τιτάνας, ήταν αθάνατος και γι' αυτό το συκώτι του ξανασχηματιζόταν τη νύχτα ώστε το μαρτύριο του να συνεχίζεται στους αιώνες, μέρα με την ημέρα.

Ταυτόχρονα ο Δίας θέλησε να τιμωρήσει και το ανθρώπινο γένος. Διέταξε λοιπόν τον Ήφαιστο να φτιάξει τη πρώτη γυναίκα, την Πανδώρα και την προσέφερε στον αδερφό του Προμηθέα, τον Επιμηθέα. Ο Δίας έδωσε στην Πανδώρα πολλά χαρίσματα αλλά και ένα κουτί που περιείχε όλα τα δεινά των ανθρώπων.

Ο Προμηθέας είχε προειδοποιήσει τον αδερφό του να μην δεχθεί ποτέ κανένα δώρο από τον Δία, όμως ο Επιμηθέας δεν τον άκουσε. Πήρε την Πανδώρα κοντά του για σύντροφο και μια μέρα εκείνη από την περιέργειά της άνοιξε το κουτί και απελευθέρωσε όλα τα δεινά που ταλαιπωρούν τους ανθρώπους. Όταν έκλεισε το κουτί τρομαγμένη μέσα έμεινε παγιδευμένη μόνο η Ελπίδα.

Ο Προμηθέας Τιτάνας. Tumblr_m94k6zZdlB1rqqedro1_1280

Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις ψυχολογικές τάσεις του ζωδίου παρουσιάζει η ερμηνεία της προσωπικότητας του Προμηθέα. Στην καλύτερη και ωριμότερη έκφρασή του ο Υδροχόος διακατέχεται από την ευγενική παρόρμηση του Προμηθέα, ο οποίος προσφέρει στην ανθρωπότητα τη φωτιά της γνώσης χωρίς να περιμένει κάτι σε αντάλλαγμα. Άλλωστε η φωτιά ήταν φτιαγμένη μόνο για τους Θεούς και όταν ο Δίας αποφάσισε να τη στερήσει από τους ανθρώπους, τους στερούσε επί της ουσίας το δρόμο προς τη ανάπτυξη και την εξέλιξη.

Αυτό ο Προμηθέας αρνείται να το δεχθεί.

Δεν πρέπει να λησμονηθεί ότι ο Προμηθέας είναι ένας Τιτάνας και μάλιστα παίρνει το μέρος των Θεών και ο Δίας τον έχει σε μεγάλη εύνοια. Με το να προσφέρει τη φωτιά στους ανθρώπους βιώνει μια εσωτερική σύγκρουση, καθώς από τη μια γνωρίζει ότι πράττει το ηθικό απέναντι στην ανθρωπότητα, από την άλλη όμως προδίδει τους συντρόφους του, εκείνους με τους οποίους ανήκει στην ίδια κάστα.

Η τιμωρία του Προμηθέα μοιάζει πολύ έντονα να είναι μια αυτοτιμωρία του ίδιου που δεν μπορεί να ξεπεράσει το ψυχολογικό βάρος της απόφασής του. Παρόμοια οι Υδροχόοι βιώνουν αντίστοιχες εσωτερικές συγκρούσεις. Από τη μια υπάρχει η ροπή τους προς την αντικειμενικότητα και τη απρόσωπη ισόνομη αντιμετώπιση όλων των ανθρώπων και από την άλλη η ανάγκη τους να ανήκουν σε ένα κύκλο και σε συγκεκριμένες παρέες, να δείξουν αφοσίωση σε συγκεκριμένους μόνο ανθρώπους.

Η Πανδώρα απελευθερώνει όλα τα δεινά των ανθρώπων, όμως η δημιουργία της μην ξεχνάμε ότι έρχεται σαν αντιστάθμισμα - τιμωρία από τον Δία στην ανθρωπότητα. Η φωτιά είναι η γνώση και η σοφία των θεών για τη φύση και τους ανθρώπους.

Όμως ο άνθρωπος δεν είναι ούτε έτοιμος ούτε ικανός συχνά να διαχειριστεί τη δύναμη της γνώσης. Έτσι το δώρο του Προμηθέα γίνεται και κατάρα για την ανθρωπότητα. Από τη μια η γνώση και η επιστήμη είναι δύναμη, από την άλλη είναι και όπλο καταστροφής.

Ο μύθος μας αποκαλύπτει και τη σκιά του Προμηθέα, την προσωπικότητα στην οποία μπορεί να καταλήξει και αυτή δεν είναι άλλη από τη προσωπικότητα του Επιμηθέα.

Ο Επιμηθέας έχει μεγάλη αυτοπεποίθηση και μεγάλη ιδέα για τις ικανότητές του και αναλαμβάνει ευθύνες που δεν μπορεί να φέρει με επιτυχία σε πέρας όπως έγινε με την περίπτωση της μοιρασιά των δώρων των Θεών στα ζώα και τους ανθρώπους. Έχει μια σχεδόν ρομαντική πίστη στη δικαιοσύνη, την αλήθεια, την ελευθερία αλλά δεν μπορεί να φέρει σε πέρας τις πεποιθήσεις του. Απουσιάζει η πρακτικότητα και η διάθεση να δώσει σάρκα και οστά στις ιδέες του.

Παρασυρόμενος από το ένα ιδανικό στο επόμενο, αποζητώντας την ελευθερία από τους άλλους αλλά αδυνατώντας να ελευθερωθεί από τον εαυτό του καταλήγει να αποστασιοποιείται και να νιώθει πως κανείς δεν τον καταλαβαίνει γιατί κανείς δεν είναι σαν και αυτόν.

Η Πανδώρα κρατάει μέσα στο κουτί της την ελπίδα για να συντηρεί τους ανθρώπους και να τους βοηθά στις δυσκολίες. Μπορεί ο λαός να λέει ότι «Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία» αλλά την ίδια στιγμή η ελπίδα μπορεί να γίνει ευτυχία και δημιουργικότητα για τον άνθρωπο, αν καταφέρει να αντιμετωπίσει τον εαυτό του όπως είναι και τον αποδεχθεί.

» Προμηθέας του Αισχύλου.
» Προμηθέας ως αρχέτυπο.
» Προμηθέας και Αθηνά
» Προμηθέας και Εωσφόρος.
» Προμηθέας και εσωτερισμός.